เจ้าประคุณ สมเด็จพระมหาธีราจารย์ กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนฯ ประธานกรรมการอบรมประชาชนกลาง (อ.ป.ก.) ในฐานะเจ้าสำนักเรียนวัดพระเชตุพนฯ เมตตาปรารภธรรม เพื่อเป็นการประกาศเกียรติคุณของการศึกษาพระบาลี ในการเปิดสอบบาลีสนามหลวง ชั้นประโยค ป.ธ.5 (ส่วนภูมิภาค) และบาลีศึกษา ชั้น ประโยค บ.ศ.4 ณ สนามสอบวัดพระเชตุพนฯ ความตอนหนึ่งว่า
“งานการศาสนศึกษาเป็นงานหลักของคณะสงฆ์ไทย มี 2 ประการ คือ คันถธุระ และวิปัสสนาธุระ ตราบใดพระภิกษุสามเณรยังให้ความสำคัญงานหลักทั้ง 2 ประการนี้ ตราบนั้นพระศาสนายังมั่นคงอยู่ และยังสามารถอำนวยประโยชน์สุขให้เกิดแก่หมู่ชนได้ การศึกษาเล่าเรียนพระบาลีคือปริยัตินั้น ถือว่าเป็นรากเหง้าที่สำคัญของการดำรงอยู่แห่งพระศาสนา ดังข้อความที่ปรากฏในอรรถกถาอังคุตตรนิกายว่า “เมื่อปริยัติ คือการศึกษาเล่าเรียนพระบาลีไม่มี ปฏิเวธ คือผลของการปฏิบัติก็ไม่มี เมื่อปริยัติคือการศึกษาเล่าเรียนพระบาลี ยังมีอยู่ ปฏิเวธผลของการปฏิบัติ จะไม่มีก็ไม่ได้”
พระบาลีจึงเป็นภาษาพระพุทธศาสนา ที่มีความพิเศษ 3 ประการ ดังนี้
ประการที่ 1 ความศักดิ์สิทธิ์ ความขลัง ความมีพลังส่งเสริมชีวิตให้มีความศักดิ์สิทธิ์
ประการที่ 2 บาลีเป็นอุปกรณ์ในการเรียนศาสตร์อื่นๆได้ดี ให้เกิดความแตกฉานและสร้างความเป็นบัณฑิตที่สมบูรณ์กว่าบัณฑิตที่จบการศึกษาสาขาอื่นๆ ความรู้ภาษาบาลีที่ลึกซึ้ง เมื่อศึกษาเนื้อหาของศาสตร์ใดๆ ย่อมเกิดความรู้และเข้าใจลึกซึ้งจนถึงขั้นแตกฉาน
ประการที่ 3 การสอบได้บาลีแต่ละชั้นก่อให้เกิดปราโมทย์ ปีติ ปัสสัทธิ และสุข สร้างคุณภาพชีวิต เสริมศรัทธาในพระพุทธศาสนาอย่างต่อเนื่อง
คณะสงฆ์ไทยจึงมีถือหลักว่า สร้างศาสนทายาทด้วยบาลีปริยัติ ได้ศาสนทายาทสมบูรณ์ ธำรงตนเป็นสมณะสมบูรณ์ ปราชญ์ด้านพระพุทธศาสนาเกิดจากการเรียนบาลีปริยัติ การใช้บาลีปริยัติสร้างศาสนทายาท จึงเป็นนโยบายอันสำคัญของคณะสงฆ์ไทย
ความเป็นระบบและลุ่มลึกซับซ้อนของหลักบาลีไวยากรณ์ ทำให้ภาษาบาลีมีความศักดิ์สิทธิ์ สละสลวย ให้ความหมายดีงามเป็นสิริมงคล ก่อให้เกิดศรัทธาทั้งแก่ผู้เรียนและผู้อ่าน ที่สำคัญช่วยธำรงรักษาวัฒนธรรมไทยให้คงอยู่คู่ชาติไทย สืบต่อมา การที่พระภิกษุสามเณรยังให้ความสนใจการศึกษาพระปริยัติธรรมอยู่ การสอบเป็นเครื่องแสดงออกถึงการวัดผลทางการศึกษา การสอบผ่านหรือไม่ผ่านย่อมเป็นเครื่องแสดงผลการศึกษาวิธีหนึ่ง
ดังนั้นอย่าเสียกำลังใจถ้าหากว่าผลการสอบไม่ได้เป็นไปตามที่หวัง แสดงว่าภูมิความรู้ของเรายังไม่ถึงขั้นเป็นที่ยอมรับของคณะกรรมการ เพราะยังมีข้อบอพร่องจำต้องแก้ไข เพื่อรอความสมบูรณ์แบบในโอกาสต่อไป ขอให้ผู้เข้าสอบบาลีสนามหลวงมีความสุจริตยุติธรรมในการสอบบาลีครั้งนี้ มีความสวัสดีในการสอบ สำเร็จสัมฤทธิ์ดังกุศลจิตของทุกรูป
ในนามของคณะสงฆ์ทั้งมวล ขอถวายพระพรชัยมงคลแด่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าองค์อัครศาสนูปถัมภก ผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐ และพระบรมวงศานุวงศ์ ทรงพระกรุณาโปรดพระราชทานถวายภัตตาหารเพล และสิ่งของพระราชทานแด่พระภิกษุ-สามเณร ผู้เข้าสอบพระปริยัติธรรมแผนกบาลี ทุกสนามสอบทั่วสังฆมณฑล
ขอจงทรงพระเจริญยิ่งยืนนาน มีพระเกษมสำราญตลอดไป สถิตเป็นร่มโพธิ์ฉัตรชัยของพสกนิกรชาวไทย ตลอดจิรัฐิติกาล เทอญ ฯ
…………………………………………….
คอลัมน์ : ลานธรรม
โดย : พระสุธีวชิรปฏิภาณ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ประธานพระธรรมวิทยากรเครือข่ายธรรมะอารมณ์ดี
