“บ้านหลุยส์ ที ลีโอโนแวนส์” ที่นี่คือหนึ่งจุดเริ่มต้นของเรื่องราวผู้คนใน “ชุมชนท่ามะโอ” จ.ลำปาง ย่านชุมชนเก่าที่มีวิถีชีวิตผูกพันเกี่ยวเนื่องกับอุตสาหกรรมป่าไม้ที่เคยรุ่งเรืองเมื่อครั้งอดีต อีกหนึ่งสุดยอดในโครงการ “เที่ยวชุมชน ยลวิถี” ของกระทรวงวัฒนธรรม
แต่ก่อนที่จะมาถึงยุคทำไม้ที่ว่า เมืองเขลางค์นครในช่วงก่อร้างสร้างเมืองไม่ได้มีเพียงฝรั่งตาน้ำข้าว แต่ยังมีทั้งชาวไทใหญ่ พม่า จีน ขมุ ไทลื้อ รวมอยู่ด้วย จึงไม่น่าแปลกใจที่จะมีอาหารของพม่าผสมผสานกลมกลืนอยู่กับอาหารพื้นเมืองของผู้คนที่นี่ และหาลิ้มลองได้ไม่ยาก หนึ่งในนั้นคือ “แกงฮังเล” อาหารที่คนภาคเหนือรับอิทธิพลมา
เย็นวันศุกร์เดินเล่น “ถนนสายวัฒนธรรม” ช้อปสินค้าพื้นเมือง ชมปี่พาทย์ล้านนา มีเยาวชนรุ่นใหม่มาตีกลองสะบัดชัย จุดผางประทีปบูชา ณ “กู่เจ้าย่าสุตา” หรือ โบราณสถานวัดกากแก้วร้าง ที่ซุ้มประตูโขงอายุกว่า 400 ปี ยังปรากฏความงดงามของลายปูนปั้นตามแบบล้านนา พร้อมฐานของวิหารและอุโบสถที่อยู่ด้านใน
เรียนรู้ “การทำผางประทีป” โดยเอาขี้ผึ้งแผ่นมาต้มให้ละลาย ก่อนจะค่อย ๆ หยอดลงในถ้วยตะไลดินเผาขนาดเล็ก “การทำต้นผึ้ง” นำมะละกอลูกเล็ก ๆ มาใช้เป็นแบบพิมพ์เสียบไม้แล้วจุ่มลงไปในน้ำขี้ผึ้งเหลวประมาณ 3-4 รอบ นำออกจากพิมพ์แล้วตกแต่งเพิ่มเติมด้วยดอกไม้สด “การตัดตุงพญายอ” หรือตุงไส้หมู
นั่งรถม้าจากบ้านหลุยส์ลัดเลาะออกไปแวะที่บ้านเลขที่ 1 อดีตสถานที่ตั้งของบริษัทสัมปทานป่าไม้ในยุครุ่งเรือง ชมสถาปัตยกรรมฝีมือช่างสิบสองปันนาที่ “วัดประตูป่อง” สักการะพระแก้วมรกตองค์จำลองที่ “วัดพระแก้วดอนเต้าสุชาดาราม” ซึ่งเคยเป็นที่ประดิษฐานพระแก้วมรกต ซึ่งปัจจุบันประดิษฐานอยู่ที่วัดพระธาตุลำปางหลวง
สุดทางที่ “บ้านม้าท่าน้ำ” อีกหนึ่งเรื่องราวที่หลอมรวมเป็นนครลำปาง สุพจน์ ใจรวมกูล หรือ อาจารย์บั๊ม เจ้าของบ้านมีชีวิตผูกพันกับม้ามาตั้งแต่เด็ก ไม่เพียงเข้าใจม้าและรู้จักนิสัยพฤติกรรมของม้าสายพันธุ์ลำปางเป็นอย่างดี แต่ยังคลุกคลีและสืบทอดวิถีคนเลี้ยงม้ามาได้แบบครบสูตร ตั้งแต่การดูแล อาบน้ำ ขัดและแปรงขนม้า จนถึงการตีเกือกม้า
สนใจเยี่ยมชมและร่วมกิจกรรมชุมชนท่ามะโอ เข้าไปดูได้ที่แฟนเพจ : ชุมชนท่ามะโอ ลำปาง สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดลำปาง โทร. 0-5422-8763 และการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานลำปาง โทร. 0-5422-8763 ติดตามรายการ “ท่องถึงถิ่น เที่ยวฟินวัฒนธรรม” ทางสถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบก TV5HD ทุกวันอังคาร เวลา 14.00-14.30 น. รับชมย้อนหลังทาง Youtube : Dailynews
