“อัมพาต” หรือการสูญเสียความสามารถในการเคลื่อนไหวร่างกายข้างหนึ่งอย่างกะทันหัน รวมถึงอาการเดินเซ ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด ฯลฯ ซึ่งส่งผลกระทบอย่างมากต่อการทำกิจวัตรประจำวันและคุณภาพชีวิตของผู้ประสบภาวะอาการที่ว่านี้ “ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล” มีสาระดีๆ มาบอกเล่าสาเหตุและวิธีป้องกัน “อัมพาต” โดยที่มาของ “อัมพาต” มักเกิดจากโรคหลอดเลือดสมอง ไม่ว่าจะเป็นชนิดหลอดเลือดแตก ตีบ หรืออุดตัน แม้โรคหลอดเลือดสมองมีปัจจัยเสี่ยงหลายประการ แต่โชคดีที่ปัจจัยเสี่ยงส่วนใหญ่สามารถควบคุมได้ด้วยการใส่ใจดูแลสุขภาพของตนเอง
สำหรับปัจจัยเสี่ยงของอัมพาต ประกอบด้วย 1.โรคความดันโลหิตสูง ทำให้หลอดเลือดแดงแข็งตัวและแตกหรือตีบตันได้ง่าย เป็นสาเหตุหลักของโรคหลอดเลือดสมอง
2. โรคเบาหวาน ระดับน้ำตาลในเลือดที่สูงเรื้อรังทำให้อวัยวะต่างๆ รวมถึงหลอดเลือดแดงเสื่อมสภาพและตีบตัน
3. คอเลสเตอรอลสูง ไขมันในเลือดที่สูงเกินไปจะทำให้หลอดเลือดแดงตีบตันได้ง่าย
4. ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ เสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดอุดตัน ส่งผลต่อการไหลเวียนของเลือดที่ไปเลี้ยงสมอง
5. การสูบบุหรี่ สารนิโคตินและสารเคมีในบุหรี่ทำลายหลอดเลือดแดง และเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดหลอดเลือดตีบตัน
6. การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ การดื่มมากเกินไปเพิ่มความดันโลหิต ทำให้หลอดเลือดแดงเสื่อมสภาพ
ส่วนการป้องกันอัมพาต ทำได้ง่ายด้วย 9 วิธีใส่ใจสุขภาพ ดังนี้
1. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ การออกกำลังกายอย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน 5 วันต่อสัปดาห์ ช่วยลดความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมอง
2. กินอาหารที่มีประโยชน์ เน้นผัก ผลไม้ ธัญพืช และหลีกเลี่ยงของหวาน อาหารมันๆ รวมทั้งอาหารแปรรูป
3. ควบคุมน้ำหนักตัว อย่าให้น้ำหนักตัวเกิน
4. ลดความเครียด ความเครียดเรื้อรังส่งผลต่อสุขภาพ ควรหาเวลาพักผ่อนและทำกิจกรรมที่ผ่อนคลาย
5. ตรวจเช็คสุขภาพเป็นประจำ ช่วยให้พบโรคได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น/ยังไม่มีอาการ และหากพบโรค/ปัจจัยเสี่ยงข้างต้น ควรควบคุมดูแลให้ดี
6. ควบคุมความดันโลหิต วัดความดันโลหิตเป็นประจำ ควรกินยาตามแพทย์สั่งอย่างสม่ำเสมอหากพบว่าเป็นโรค
7. ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด คนที่มีระดับน้ำตาลในเลือดเริ่มสูงหรือเป็นโรคเบาหวานควรควบคุมอาหาร ไม่กินของหวาน พบแพทย์และตรวจระดับน้ำตาลในเลือดเป็นประจำ กินยาตามแพทย์สั่งอย่างสม่ำเสมอ
8. ควบคุมระดับไขมันในเลือด หลีกเลี่ยงอาหารมัน ๆ รวมทั้งของหวาน ออกกำลังกายสม่ำเสมอ และควรกินยาอย่างสม่ำเสมอหากแพทย์สั่งยาให้
9. เลิกสูบบุหรี่ และลดหรืองดการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ มีประโยชน์เสมอไม่ว่าท่านจะอายุเท่าไร
ดังนั้น การป้องกันอัมพาตไม่ใช่เรื่องยาก แค่เราใส่ใจสุขภาพและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเล็กๆน้อยๆในชีวิตประจำวัน การป้องกันโรคที่ดีที่สุดคือการเริ่มต้นดูแลสุขภาพตั้งแต่วันนี้
