จากกรณีที่เกิดน้ำท่วมใหญ่ในหลายพื้นที่ของจังหวัดเชียงราย จนมีประชาชนได้รับผลกระทบอย่างมากมาย ทำให้มีหลายหน่วยงานระดมกำลังและสิ่งของบรรเทาทุกข์เข้าช่วยเหลือตามที่สื่อได้เผยแพร่ออกไป ตามที่ข่าวเสนอไปก่อนหน้านี้
เมื่อวันที่ 15 ก.ย. 67 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า มีผู้ใช้เฟซบุ๊ก “Huizhen Xu” ที่อยู่ในพื้นที่ประสบภัยน้ำท่วมได้ออกมาโพสต์ข้อความระบายถึงเหตุการณ์น้ำท่วมแม่สาย จ.เชียงราย ลงในเฟซบุ๊ก หลังเหตุการณ์น้ำท่วมในครั้งนี้ ไม่มีการประกาศเตือน และเพียงไม่กี่ชั่วโมงน้ำก็ท่วมมิดถึงหลังคาบ้าน ชี้แม่น้ำสาย “ถูกรุกล้ำทางน้ำทั้งจากไทยและพม่า สิ่งปลูกสร้างขวางทางน้ำมากขึ้นทุกปี”
โดยเจ้าของโพสต์ ระบุข้อความว่า “ดิฉันอยู่ในพื้นที่น้ำท่วม จะเล่าเหตุการณ์ให้ฟังค่ะ เพราะ อยากให้มีการตระหนักถึงการเตือนภัย และ การกระจายอำนาจจากส่วนกลางสู่ท้องถิ่น”
- วันที่ 9 โซนเศรษฐกิจ #แม่สาย ร้านค้าจะอยู่สูง จากพื้นที่น้ำท่วมมาก และ ไม่เคยมีน้ำท่วมมาก่อน ถ้าตรงนี้ท่วมจุดอื่นคือมิดหลังคาแน่นอน วันแรกตอนสายๆ ดิฉันเห็นน้ำท่วมสายลมจอย น่าจะรอบที่ 7 หรือรอบที่ 8 ไม่แน่ใจนัก เดินลงไปดู จึงสังเกตว่าน้ำขึ้นทุกชั่วโมง และสูงกว่าปกติ ไม่มีประกาศเตือนแต่เอะใจว่าน้ำแรงมาก จึงเดินไปดูบ่อยๆ
- กลับมาบ้าน มีผู้หญิงคนหนึ่งไม่ได้รู้จักกัน แต่เธอเดินผ่านหน้าร้าน บอกว่าเก็บของเถอะ ทางนั้นมิดชั้นสองแล้ว ขอบคุณพระเจ้าที่เธอมาเตือน คนที่ร้านไม่เชื่อว่าน้ำจะมาถึง แต่ก็ตัดสินใจเก็บของหน้าร้าน ยกตู้เย็นและลู่วิ่งขึ้นบนเก้าอี้ พอบ่ายๆมีน้ำสีขุ่นไหลผ่านร่องน้ำ สรุปไม่กี่ชั่วโมง น้ำไหลผ่านถนนพหลโยธินท่วมทั้งถนน ฝนตกตลอดคืน น้ำเชี่ยวมาก ตกดึกในเพจชุมชนแม่สาย มีโพสต์ขอความช่วยเหลือเพราะติดในบ้านเยอะมากๆ แต่กู้ภัยเข้าไม่ถึงเพราะน้ำเชี่ยวเกินไป จนเรือล่ม
- กลางดึกน้ำหน้าร้านดิฉันยังไหลเชี่ยว หลังร้านน้ำสูงถึงเอว น้ำในบ้านอยู่ราวๆข้อเท้า คิดในใจว่าตู้เย็นและลู่วิ่งจะรอดหรือไม่ เพราะน้ำค่อยๆซึมผ่านร้านซึ่งกั้นกระจกไว้เรื่อยๆ และได้แจ้งเตือนในเพจชุมชนแม่สายว่าถ้าจุดนี้สูงขนาดนี้ โซนอื่นต้องออกจากบ้านทันที เพราะหมายความว่า ที่ต่ำน้ำจะท่วมมิดหลังคา ถ้าหากมีระบบเตือนภัยที่ดีกว่านี้ คนที่พอคาดคะเนระดับน้ำได้ จะได้แจ้งเตือนจุดที่น้ำกำลังเริ่มขึ้นได้ทัน ตรงๆคือถ้าตะโกนได้ จะวิ่งไปบอกคนที่ติดในบ้านชั้นเดียวว่า ออกมาค่ะ ถ้าบ้านเราถึงตาตุ่ม (ตอนนั้นราวสองทุ่ม) บ้านคุณมิดหัว ออกมาเดี๋ยวนี้ เชื่อเรา เราขอร้องล่ะ ออกมายังทัน ฝ่ามาเลยถ้าฝ่าน้ำไหว แบบผู้หญิงคนนั้นที่มาเตือนแหละ แต่สรุปก็ทำได้แค่แจ้งในเพจ แล้วน้ำมันก็สูงจริงๆ
- เรื่องอาหาร ดิฉันถูกขังในบ้านสองคืน เพราะน้ำสูง และโคลนอุดประตูสูงราวสองฟุต ได้ชาวพม่ามาช่วยขุดโคลนให้ถึงออกมาได้ ส่วนอาหารไม่เพียงพอแน่นอน ผ่านไปสามคืน ได้รับแจกอาหารสองมื้อ จากอาสาสมัครและร่วมกตัญญู (เป็นอาหารที่ได้รับหลังจากวันที่ออกบ้านได้ ต้องไปรับเอง) ส่วนความช่วยเหลือจากภาครัฐไม่ถึง ขนาดจุดที่เข้าถึงง่าย อย่างบ้านดิฉันยังเป็นแบบนี้ ใครที่อยู่ในเขตเข้าถึงยากคงขาดแคลนมากๆ ส่วนตัวไม่เดือดร้อนเท่ากับคนที่บ้านท่วมสูงมาก เพราะยังมีอาหารสำรองในบ้าน แต่คิดในใจว่ารอบนี้มีคนเสียชีวิตเยอะแน่นอน
- ทุกครั้งที่น้ำท่วม การประปาแม่สายจะโดนท่วมไปด้วย ทำให้ผลิตน้ำไม่ได้ ประชาชนจะอยู่ในภาวะขาดแคลนน้ำ ทางชุมชนเคยเรียกร้องให้มีการจัดสรร งบประมาณหาแหล่งน้ำอื่น เพื่อไม่ให้ติดขัดอีก ซึ่งนับแต่นี้น่าจะมีแนวโน้มท่วมบ่อยมากขึ้น ควรจัดการแก้ไขอย่างเร่งด่วน
- แม่น้ำสายถูกรุกล้ำทางน้ำทั้งจากไทยและพม่า สิ่งปลูกสร้างขวางทางน้ำมากขึ้นทุกปี จากสภาพภูมิศาสตร์ที่เปลี่ยนไปของแม่น้ำ และทางพม่าที่เป็นต้นน้ำ ปัญหานี้จะรุนแรงขึ้น ถ้าไม่มีมาตราการจัดการก็จะเกิดปัญหาซ้ำซาก ทางพม่าแก้ปัญหาได้ยาก แต่ทางไทยเป็นสิ่งที่ไทยสามารถจัดการได้
- คนเสียชีวิต ระบบแจ้งเตือนและอพยพคนช้าไม่ทันการ อนาคตอาจต้องพัฒนาแอพหรือส่งข้อความเตือนภัยแบบอเมริกา มีเคสหนึ่งเป็นเด็กสิบกว่าขวบ ตอนนี้น้องอยู้ในโรงพยาบาล เพราะขาดน้ำและอาหาร 3 วัน ในบ้านชั้นเดียว น้องเกาะบนคาน อีกร่างที่พบเช้าวันนี้เป็นชาย คาดว่าอาจเป็นเคสที่ลูกสาวตามหาคุณพ่อ คุณพ่อกลัวบ้านถล่ม เลยตัดสินใจว่ายน้ำออกมา แล้วขาดการติดต่อไป อีกรายที่รู้จัก เสียชีวิตตั้งแต่วันที่ 9 เป็นหญิงวัยชรา เป็นอัมพาตเพราะไม่อพยพจากบ้านชั้นเดียว
- กู้ภัย และการประสานงานล้วนเป็นอาสาสมัคร คนในพื้นที่ใช้เพจชุมชนแม่สาย อัพเดทจุดที่มีคนติดและจุดที่กู้ภัยไป แต่น้ำเชี่ยวมากๆ ซึ่งไม่สามารถโทษใครได้ เพราะทุกคนทำเต็มที่ ส่วนชาวบ้านหลายรายเขาก็ไม่ผิด เพราะเขาไม่ทราบเลยว่าน้ำจะมาแรงและเร็วระดับนี้ เพราะหลายพื้นที่ไม่เคยท่วมค่ะ
- Social media แอดมินเพจชุมชนแม่สาย ใช้เพจเพื่อประสานงานและคนที่ติดในบ้าน ก็แชร์โลเคชันในเพจ แต่จะดีแค่ไหน ถ้ามีแอปพลิเคชันสำหรับการนี้โดยเฉพาะ เพราะจะสามารถทำงานได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ช่วยชีวิตคนได้อีกมาก หลายโพสต์ระบุว่า แบตจะหมดแล้ว เป็นโพสต์สุดท้าย ส่วนตัวดิฉันก็เหมือนกัน ผ่านไป 2 วัน หลังออกจากบ้าน ชาร์จมือถือได้ถึงค่อยทยอยตอบคนที่ติดต่อมา
- การแจ้งเตือนระดับน้ำ ตลอดระยะเวลาจนวันนี้ พยายามเช็กระดับน้ำด้วยตัวเองตลอด ทั้งดูจากจุดที่ท่วม แม่น้ำ และตามข่าว จนถึงระดับน้ำฝน ซึ่งเป็นไปได้ยากมาก มีทั้งข่าวลือว่าน้ำจะไหลบ่าจากพม่าอีกรอบ สิ่งเหล่านี้สำคัญสำหรับประชาชน ในการเตรียมการอพยพ
- ประเทศที่อาศัยความช่วยเหลือ จากอาสาสมัครเป็นหลักในยามเร่งด่วน หมายความว่าภาครัฐล้มเหลวในแง่ของความรวดเร็วค่ะ การมีอาสาสมัครเป็นเรื่องดี แต่จะดีกว่า ถ้าภาครัฐเป็นผู้นำ ร่วมมือกับอาสาสมัคร จัดการป้องกันและแก้ไขอย่างทันท่วงที เชื่อว่าคนส่วนใหญ่หรืออาจจะทุกคน ไม่ได้ต้องการเงินเยียวยา แต่เราต้องการระบบการป้องกัน จัดการยามเกิดภัยพิบัติที่ดี
- อพยพ จะให้อพยพไปที่ไหนละจะไปอย่างไรดี เพราะการประกาศต้องชัดเจน ลองคิดว่ามีครอบครัว จูงกันเดินเท้ามากลางถนน (รถโดนพัดปลิวไปละ) ในสภาพฝนตกหนัก ต้องมีจุดที่ประชาชน เดินเท้าไปจนถึงรถรับส่งศูนย์อพยพได้ เพราะเชื่อว่าอนาคตจะเผชิญปัญหาเดิมซ้ำๆ วนไปอีกนาน มีหลายโรงแรมให้พักหลบภัย แต่เขาเดินไปกันไม่ไหว บางจุดห่างออกไป 4 กิโลเมตรกว่า หลายคนเดินเท้า เพราะน้ำแรง และรถท่วมมิด
ขอบคุณข้อมูล : Huizhen Xu
