ความเหลื่อมล้ำทางรายได้ ก็ทำให้เกิดการออมต่ำ เพราะ “แค่จะพอกินยังไม่มีแล้ว” ประเทศเราเป็นประเทศที่ทำรัฐสวัสดิการยากด้วย เนื่องจากมีผู้เสียภาษีเงินได้ และภาษีอื่นๆ ที่ไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม มีจำนวนไม่มากนัก การจ่ายภาษียังอยู่ในเพดานที่ค่อนข้างต่ำ ซึ่งถ้าให้ไปไล่เก็บพวกหาบเร่แผงลอยอะไร ก็จะโดนข้อหารังแกคนจน

หลายคนเขาก็ว่า วิธีที่ดูจะเป็นธรรมคือ รัฐบาลต้องมีภาษีประเภทที่เก็บจากผู้ถือครองทรัพยากรให้มากขึ้น อารมณ์ประมาณเก็บภาษีแบบอัตราก้าวหน้า มีรายได้มากก็ต้องยิ่งเสียมาก มีที่ดินมาก มรดกมาก ก็เสียมาก หรือภาษาลาภลอย เช่น อยู่ๆ ตัดถนน รถไฟฟ้าวิ่งผ่าน ทำให้พื้นที่ของตัวได้ประโยชน์ ก็ต้องเพิ่มภาษี

อย่างไรก็ตาม เรื่องออมเงินก็เป็นภาวะจำเป็น เพราะเราจะรอให้รัฐบาลช่วยไม่ได้ “คนโสดวัยเกษียณ” ก็ต้องเริ่มวางแผนการเงินกันแล้วกรณีที่อยู่คนเดียว ซึ่งรัฐบาลก็พยายามส่งเสริมเรื่องการออมผ่านกองทุนประกันสังคม (สปส.) หรือการออก พ.ร.บ.การออมแห่งชาติ ที่สมัยรัฐบาลยิ่งลักษณ์ อดีตนายกฯ หญิง โปรโมตกฎหมายนี้อยู่พักหนึ่ง

จนมาถึงล่าสุด “รัฐมนตรีออฟ” นายเผ่าภูมิ โรจนสกุล รมช.คลัง เสนอแผน “หวยเกษียณ” เอาเรื่องการชอบเล่นหวยของคนไทยมาจูงใจเก็บออม ออกรางวัลทุกสัปดาห์ ไอ้ที่ไม่ถูกหวยก็สะสมเป็นเงินออมไปเรื่อยๆ แล้วสามารถถอนเงิน “หวยแดก” ทั้งหมดได้ต่อเมื่ออายุ 60 ปี ซึ่งเข้าวัยเกษียณอายุราชการพอดี

หวยเกษียณจะออกโดยกองทุนการออมแห่งชาติ (กอช.) เป็นรูปแบบสลากชุดในรูปแบบดิจิทัล โดยที่ไม่ต้องเลือกเลข ซึ่งจะเปิดให้ซื้อผ่านแอปพลิเคชัน กอช. โดยจำหน่ายในราคาใบละ 50 บาท ให้ซื้อได้ไม่เกิน 3,000 บาทต่อเดือน ช่วงแรกจะขายให้กับ 3 กลุ่มเป้าหมายหลัก 20 ล้านคน ประกอบด้วย 1.สมาชิก กอช. 2.ผู้ประกันตนมาตรา 40 3.แรงงานนอกระบบ

หวยเกษียณจะออกรางวัลทุกวันศุกร์เวลา 17.00 น. รางวัลที่ 1 จำนวน 1 ล้านบาท และรางวัลที่ 2 จำนวน 1,000 บาท รวม 10,000 รางวัล โดยผู้ถูกรางวัลจะได้เงินรางวัลที่เบิกเงินสดมาใช้ได้ทันที ส่วนเงินค่าซื้อสลาก จะถูกเก็บไว้เป็นเงินออมในบัญชี กอช. ของผู้ซื้อสลาก แม้ว่าจะถูกรางวัลหรือไม่ก็ตาม โดยคาดว่าใช้งบปีละ 780 ล้านบาท  

เรื่องนี้ นายกรณ์ จาติกวณิช อดีต รมว.คลัง ยังบอกว่า ชอบนโยบายนี้มาก ที่รัฐบาลเลือกที่จะให้สิทธิกับสมาชิก กอช. แรงจูงใจปัจจุบันให้คนออมในกองทุนฯ คือต้องมีเงินสมทบจากรัฐบาล แต่เงินนี้น้อยเกินไป ไม่จูงใจพอ จึงทำให้มีสมาชิก กอช. มี 3 ล้านคน ซึ่งที่จริงควรมีแล้วอย่างน้อย 10 ล้านคน  

อีกประเด็นที่น่าสนใจคือรัฐบาลจะให้เจ้าของบัญชีถอนเงินหวยทั้งก้อนได้เมื่ออายุครบ 60 ปี ในขณะที่เงินออม+เงินสมทบปกติตามกฎปัจจุบัน จะได้รับตามงวดเป็นบำนาญ ทำให้สมาชิกหลายคนที่อยากได้เงินก้อนรู้สึกอึดอัด หวยเกษียณจะประสบความสำเร็จหรือไม่นั้น ส่วนสำคัญขึ้นอยู่กับว่าเงื่อนไขจะจูงใจคอหวยใต้ดินได้หรือไม่

พร้อมทั้งนี้ นายกรณ์ ยังระบุว่า หวังว่านโยบายนี้ประสบความสำเร็จ เพื่อคนไทยมีเงินออมมากขึ้นในอนาคต นโยบายแบบนี้ควรลองทำดู ได้มากกว่าเสีย เชียร์ให้เกิดขึ้นได้เร็ว ..ซึ่งเป็นประเด็นที่น่าเอามาลองผิดลองถูกดูก่อน อย่างน้อยในอนาคตเรื่องนี้อาจเป็นตัวแปรที่มีนัยสำคัญ ที่ทำให้รัฐบาลจ่ายเงินสมทบเบี้ยผู้สูงอายุน้อยลงก็ได้

ถึงเวลาแล้ว ที่รัฐบาลจะกระตุ้นการออม เพื่อการเตรียมตัวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ.