ด.ช. ม : คุณอาหมอครับ ผมเป็นนักเรียนสายวิทย์ออกจะเนิร์ด ๆ หน่อย แต่ผมสนใจการสร้างนวัตกรรม วัน ๆ ก็หมกมุ่นอยู่ใน Maker Space ประดิษฐ์โน่นประดิษฐ์นี่ หลายคนหาว่าผมบ้า เพราะคนในวัยผมเขาควรไปเที่ยวผับบาร์หาประสบการณ์ พอเริ่มมีประสบการณ์ ก็มีปัญหาเรื่องขนาด เรื่องหลั่งเร็ว เรื่องกลัวไปทำเค้าท้อง จึงเขียนไปถามคอลัมน์เสพสม แต่ผมอยากรู้ว่า นวัตกรรมที่เกี่ยวกับ Food Waste นั้นมีอะไรบ้าง จึงเขียนมาถามคอลัมน์สุขสมของคุณหมอมาร์คว่า…พอจะมีคำแนะนำไหม?
หมอมาร์ค : น้อง ม ครับ คนเรามีความสนใจต่างกัน เราไม่จำเป็นต้องทำอะไรที่เหมือนใครนะครับ ให้ทำสิ่งที่สร้างสรรค์ ที่ตัวเองสนใจ ที่สำคัญทำสิ่งที่เป็นประโยชน์แก่มนุษยชาติ น้อง ม นี่มาสาย STEM เลย สนใจเรื่องการคิด วิเคราะห์ สร้างสรรค์ ชอบประดิษฐ์คิดค้นนวัตกรรม โตขึ้นสนใจมาสมัครเป็น ผอ.ศูนย์ SEAMEO ได้นะครับ เมืองไทยมีหลายศูนย์ ถ้าโชคดีมาสมัครในช่วงที่ รมต. และกระทรวงมีธรรมาภิบาลที่ดีพอ ก็น่าจะมีการแข่งขันที่เป็นธรรม พอสู้กับพวกเส้นสายได้ ส่วนเรื่อง Food Waste นั้นมีหลักการในการจัดการ ทั้งก่อนขึ้นโต๊ะอาหาร และของเหลือจากโต๊ะอาหาร ดังต่อไปนี้ “ก่อนขึ้นโต๊ะอาหาร” ส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องของการบริหารจัดการวัตถุดิบให้พอดี การจัดเก็บอย่างมีระบบ โดยอย่าให้ไปหมกจนลืม หรือจนของหมดอายุทำให้ต้องทิ้งโดยเสียเปล่า การซื้อของก็ควรซื้อให้พอทานเป็นช่วงสั้น ๆ อาศัยออกไปซื้อบ่อย ๆ หน่อย ดีกว่าไปซื้อครั้งละมาก ๆ แล้วต้องเหลือทิ้ง
ส่วน “ของเหลือจากโต๊ะอาหาร” ก็มีแนวทางจัดการจากได้ประโยชน์สูงสุดไปสู่น้อยสุด ดังนี้ 1.บริจาค หรือแบ่งปันให้คนอื่นหรือผู้ยากไร้ ถ้าเรามีอาหารมากไปและไม่สามารถทานให้หมด เราควรแบ่งไปบริจาคให้ผู้ที่หิวโหย โดยอาจหาผู้ยากไร้ใกล้บ้าน หรือทำตู้ปันสุข หรือหา Food Bank หรือถ้ายังไม่มี เราก็อาจสร้างนวัตกรรมนี้ขึ้นมาเองได้ เช่น Yindii ที่เป็นนวัตกรรมการจัดการ Food Waste ที่เป็นดาวรุ่งที่เป็นวิสาหกิจเพื่อสังคม
2.เป็นอาหารของสัตว์ เช่น สัตว์เลี้ยงของเรา หรือสัตว์จรจัดในชุมชน หรือในอุตสาหกรรม แต่ต้องระวังเรื่องการให้อาหารสัตว์จรจัดด้วยว่าจะไม่ไปสร้างปัญหาอื่น ๆ ตามมา โดยเรื่องนี้ก็สร้างนวัตกรรมได้หลายรูปแบบ
3.นำกลับไปใช้ในอุตสาหกรรม ขั้นตอนนี้ต้องเตรียมจัดการแยกขยะอย่างดี เช่น กระดาษและ packaging ไปไหน พลาสติกไปไหน ขยะเปียกไปไหน หรือนํ้ามันใช้แล้วนั้น ก็สามารถนำไปทำไบโอดีเซลได้ ทั้งหมดนี้เราสามารถคิดนวัตกรรม recycle ได้มากมาย
4.ทำปุ๋ย ทั้งจากขยะเปียกและเศษอาหาร โดยมีสิ่งประดิษฐ์และนวัตกรรมทำปุ๋ยจากเศษอาหารอยู่มากมาย และสุดท้าย
5.นำไปถมดิน landfill อันนี้มีค่าน้อยที่สุด ซึ่งอาจจะสกปรก และเป็นอันตรายได้ถ้าจัดการไม่ดี
น้อง ม ลองคิดดูนะครับว่าอยากทำนวัตกรรมอะไร? จากนั้นก็ลองค้นคว้าเพิ่มเติมดูว่ามีตัวอย่างในการจัดการ Food Waste อะไรบ้าง แล้วคิดต่อยอดให้ wow กว่า รับรองว่าน้อง ม ทำได้ และต้องมีความมั่นใจ โดยพี่ Greta Thunberg กล่าวไว้ว่า “ไม่มีใครเล็กเกินไป ที่จะสร้างความเปลี่ยนแปลง” เห็นไหมว่า “ขนาดไม่ใช่เรื่องสำคัญ!!!”.
คุณหมอมาร์ค
