20 ปีที่แล้ว มีร้านก๋วยเตี๋ยวหมูตุ๋นบ้านเวียงยอง เกิดไอเดียเอาเนื้อลำไยมาใส่ตุ๋นกับซี่โครงหมูอ่อน เป็นเจ้าแรกก๋วยเตี๋ยวหมูตุ๋นลำไย ทำให้ก๋วยเตี๋ยวหมูตุ๋นลำไยขายดีมากจนทุกวันนี้ ความหวานสดเนื้อลำไย แทรกเข้าไปในเนื้อซี่โครงหมูตุ๋นนุ่ม ๆ อร่อยมาก ทำให้ร้านก๋วยเตี๋ยวหมูตุ๋นลำไยขายดี นักท่องเที่ยวเต็มร้านทุกวัน และวันนี้มีข้าวซอยลำไย ให้กินด้วยแล้ว บ้านเวียงยอง อยู่ใกล้วัดพระธาตุหริภุญชัย เมืองลำพูนนะเจ้า
ปีที่แล้ว จังหวัดลำพูนให้ร้านอาหารตามสั่งทุกร้าน ทำเมนู แกงฮังเลลำไย เป็นอาหารถิ่น 1 จังหวัด 1 เมนู จนดังไปทั่วภาคเหนือ เพื่อเชิดชูให้รู้ว่าแกงฮังเลของชาวลำพูนต้องใส่ลำไยด้วยถึงจะอร่อย คุณแม่อรนุช คำพิตา เจ้าของร้านดาวคะนอง เมืองลำพูน ต้นตำรับการทำแกงฮังเลลำไยเป็นเจ้าแรก
แม่อรนุช เล่าว่า ลำพูนขึ้นชื่อเรื่องลำไย จึงนำลำไยมาใส่ในแกงเพิ่มรสให้อร่อยขึ้น วันที่ 12-13 เมษายน 2567 ลำพูนจัดให้มีงานสงกรานต์ เทศบาลเมืองลำพูน ททท.ลำพูน คุณสันติธร ยิ้มละมัย ผู้ว่าราชการเมืองลำพูน เป็นประธานในพิธีเปิดงานสงกรานต์ลำพูน ร่วมกับชาวบ้าน 20 ชุมชน ช่วยกันทำแกงฮังเลลำไย คุณแม่อรนุช ทำหน้าที่แม่งาน ให้ทุกชุมชนทำแกงฮังเลลำไย 20 หม้อ เสร็จแล้วแจกฟรีเลี้ยงคนที่ไปร่วมงานสงกรานต์เมืองลำพูนทั้งเมือง
นอกจากแกงฮังเลลำไยแล้ว ลำพูนมีอาหารเหนืออร่อยให้กินหลายอย่าง จากหลายร้านที่มีชื่อเสียง ร้านดาวคะนอง ต้นตำรับอาหารเลี้ยงนักมวย ที่ขึ้นชกบนเวทีมวยทั่วประเทศถึงราชดำเนิน ครูคะนองส่งต่อสูตรการทำอาหารเหนือให้ลูกสาวคือ คุณแม่อรนุช
แกงฮังเลลำไย ร้านดาวคะนอง แม่อรนุชได้เอาลำไยพันธ์ุดีเนื้อดีมาแกะเปลือกเอาแต่เนื้อลำไยมาเพิ่มใส่ในแกงฮังเล ทำให้นํ้าแกงมีกลิ่นหอม ต้มเคี่ยวให้ได้นํ้าขลุกขลิก รสชาติจะเข้มข้น กลมกล่อม หอมเครื่องแกง หวานลำไยอร่อยมากขึ้น
แกงผักหวานไข่มดแดง ร้านครัววันดี เมืองลำพูน กินข้าวอาหารเหนือในสวนสวย ๆ คุณวันดีทำแกงผักหวานใส่ไข่มดแดงให้กิน ผักหวานที่ลำพูนสดใหม่ ชาวลำพูนปลูกเกือบทุกบ้าน เอามาใส่แกงต่าง ๆ กินเป็นผักแกล้ม เพิ่มรสชาติหวานกรอบอร่อย ไข่มดแดงที่ชาวอีสานเอามาทำส้มตำ แต่ลำพูนเอาไข่มดแดงมาใส่แกงให้รสนัวอร่อย ทุกเช้าชาวลำพูนเก็บผักหวานส่งตลาดเชียงใหม่หมด
จอผักกาด ร้านลาบไก่บ้านโฮ่ง เมืองลำพูน จอผักกาดเป็นอาหารที่กินหน้าหนาว ใช้ต้นผักกวางตุ้งที่มีดอก ต้มกับกะปิ ปลาร้า, นํ้าปลาทิพรส, นํ้ามะขามเปียก, ใส่ถั่วเน่า ต้มกับกระดูกซี่โครงหมู เคี่ยวจนเปื่อยนุ่ม จอผักกาด ต้องกินกับผักสดลวกแล้วแต่ชอบ และพริกแห้งทอดกรอบ ๆ ช่วยเสริมความเผ็ดให้นํ้าจอผักกาดเผ็ดเข้มข้นอร่อยขึ้นทันที
พริกยัดไส้ทอด ร้านเดอะวู้ดเด้นเฮ้าส์ เมืองลำพูน ใช้พริกหยวกสีเขียวผ่าเอาเม็ดข้างในออกหมด ใช้หมูบะช่อวุ้นเส้นหั่น ใส่นํ้าปลาทิพรส พริกไทยป่นตรามือ นํ้าตาล เคล้านวดให้เข้ากันแล้วยัดไว้ตรงกลางพริกหยวก ชุบแป้งทอดให้กรอบ หั่นชิ้นกินกับข้าวเหนียวนึ่งร้อนอร่อยมาก พริกยัดไส้ทอด เป็นอาหารภาคเหนือที่คนภาคอื่นกินได้อร่อยดี
อบปลาดุก ร้านลาบอ้ายแดง เมืองลำพูน ใช้ปลาดุกทั้งตัว เอาเครื่องในออกหมด ตำพริกแดง ตะไคร้ ขมิ้น หอมแดง ใบมะกรูด โขลกกับกะปินํ้าปลาทิพรส พริกไทยป่นตรามือจนละเอียดเข้ากันดี แล้วนำปลาดุกใส่หม้อเติมนํ้าซุป ใส่เครื่องพริกแกงที่เตรียมไว้ลงไปผัดกับปลาดุกทั้งตัว ปิดฝาอบไว้จนนํ้าแกงแห้งหมาด ๆ เครื่องแกงซึมเข้าเนื้อปลาดุก กินกับข้าวเหนียวอร่อยสุดยอด
ปลาทับทิมทอดสมุนไพร ภาคเหนือโดยเฉพาะลำพูน มีการเลี้ยงปลาทับทิมในแม่นํ้าลำคลองมาก ปลาทับทิมจึงถูกนำมาทำอาหารหลักของชาวลำพูน ใช้ปลาทับทิมสดจากกระชัง ล้างให้สะอาด แล่เนื้อปลาเป็นชิ้นหนา หมักด้วยนํ้าปลาทิพรส พริกไทยตรามือ ชุบแป้งทอดกรอบ ทอดกระเทียมพริกไทย ตะไคร้ใบมะกรูดให้เหลืองกรอบ โรยบนเนื้อปลาทอด กินอร่อยถูกใจชาวลำพูน
ตำมะม่วงเมืองลำพูน ใช้มะม่วงเปรี้ยวดิบออกรสเปรี้ยวสับเป็นเส้น ตำกับนํ้าปลาร้า นํ้าตาลปี๊บ, เนื้อปลาป่น, ใส่มะยมหรือมะไฟลงไปโขลกด้วยจนเละ กินกับผักชะอม, หอมแดง, หัวปลี, ใบชะพลู
ไข่เจียวไข่มดแดง หน้าร้อนมดแดงทำรังบนต้นไม้ใหญ่ คนลำพูนใช้ตะกร้อยื่นขึ้นไปเขย่าเอาไข่จากรังมดแดง ตีไข่ไก่สดใส่ไข่มดแดง นํ้าปลาทิพรส พริกไทยตรามือ ทอดให้แห้งกรอบหอม
เทศกาลสงกรานต์เมืองลำพูน 2567 คุณแม่อรนุช คำพิตา ร้านดาวคะนองลำพูน ช่วยเหลือชาวบ้าน 20 ชุมชน ร่วมกันทำ แกงฮังเลลำไย แล้วแจกผู้ที่ไปร่วมงาน กินกับข้าวเหนียวร้อน ๆ ฟรี ท่านผู้ว่าฯ ลำพูน คุณสันติธร ยิ้มละมัย จะเป็นประธานร่วมทำแกงฮังเลลำไยด้วย เริ่มงาน 12-13 เมษายน 2567.
ไชยแสง กิระชัยวนิช
