เอ็นโกโนคือหนึ่งในชาวแคเมอรูน ซึ่งจ่ายเงินทุกสัปดาห์ให้กับกองทุนรวมเพื่อการออม ที่เรียกว่า “ทอนทีน”(tontine) ซึ่งเป็นระบบโบราณ ที่บริษัทสตาร์ตอัปหลายแห่งกำลังนำเข้าสู่ยุคดิจิทัล
ปัจจุบัน ชาวแคเมอรูนจำนวนมากถอยห่างจากธนาคาร และหันเข้าหาชุมชน เพื่อขอความช่วยเหลือในรูปแบบของทอนทีน ดังเช่นที่เอ็นโกโน ใช้ผ่านแอปพลิเคชัน “จานกุย” (Djangui)
สำหรับรูปแบบซึ่งพบได้บ่อยที่สุด สมาชิกจะจ่ายเงินเข้ากองทุนทั่วไป และผลัดกันรวบรวมเงินหลังจากระยะเวลาที่ตกลงกันไว้ โดยไม่มีดอกเบี้ย ซึ่งในกรณีของเอ็นโกโน เขาและเพื่อนร่วมงาน รวมถึงคนแปลกหน้าที่พวกเขาสนับสนุน จะนำเงินเข้าจานกุย คนละ 10,000 ฟรังก์ซีเอฟเอ (ราว 600 บาท) ในทุกสัปดาห์
สิ่งนี้ช่วยให้เอ็นโกโน สามารถเข้าถึงเงินด่วนได้ จากเดิมที่เขาได้รับเงินเดือน 150,000 ฟรังก์ซีเอฟเอ (ราว 9,000 บาท) เป็นครั้งคราว เนื่องจากนายจ้างของเขา “ประสบปัญหากระแสเงินสด”
รายงานเมื่อปี 2563 ซึ่งเผยแพร่โดยศูนย์วิจัยการพัฒนาโลก (จีดีอาร์ซี) ระบุว่า ระบบการออมร่วมกัน ระหว่างผู้คนที่เชื่อมโยงด้วยความสัมพันธ์ของครอบครัว, เพื่อน, อาชีพ และการรวมกลุ่ม มีอยู่มานานก่อนจะมีการนำเงินมาใช้ โดยประเทศที่ใช้ระบบทอนทีน ณ เวลานี้ มีอย่างน้อย 30 ประเทศในทวีปแอฟริกา และอีก 14 ประเทศในทวีปเอเชีย
อนึ่ง จานกุย ซึ่งเป็นแอปพลิเคชั่นทอนทีนแรก ๆ ในแคเมอรูน เปิดตัวเมื่อปี 2559 โดยนายกุยเลน เคนแฟค ซึ่งจนถึงขณะนี้ มีผู้ใช้งานเพิ่มขึ้น 50,000 คน และมีแอปพลิเคชั่นที่คล้ายคลึงกันปรากฏขึ้นมามากมาย
สำหรับแคเมอรูน ประชาชนจำนวนมากประสบความลำบากในการขอสินเชื่อจากธนาคารกระแสหลัก เหมือนกับประเทศอื่น ๆ ในแอฟริกา โดยสถาบันโลกแอฟริกา (ไอเอ็มเอเอฟ) ระบุในรายงานปี 2562 ว่า 85% ของประชากรในทวีปนี้ ถูกแยกออกจากระบบธนาคาร
ตามข้อมูลของธนาคารรัฐแอฟริกากลาง (บีอีเอซี) อัตราดอกเบี้ยเฉลี่ยสำหรับสินเชื่อบุคคลในแคเมอรูน และประเทศอื่น ๆ อยู่ที่ 10% เมื่อปี 2565 และบางประเทศในแอฟริกา อาจมีอัตราดอกเบี้ยเกิน 20% อีกทั้งธนาคารหลายแห่ง ไม่ค่อยให้สินเชื่อแก่ผู้ที่มีรายได้ขนาดเล็ก และขนาดกลางด้วย
ด้านนายโอเมอร์ แซง ผู้ก่อตั้ง “โซเชียล โบรเกอร์ส” องค์กรอิสระ (เอ็นจีโอ) สัญชาติแคเมอรูน ที่สนับสนุนระบบทอนทีน กล่าวว่า ทอนทีนเข้ามาแทนที่ธนาคาร และช่วยให้ผู้เล่นในเศรษฐกิจนอกระบบ สามารถดำเนินการใช้จ่าย หรือการลงทุนที่จำเป็นได้
แม้ระบบการออมเงินแบบดิจิทัล ดึงดูดความสนใจของบริษัทธนาคารขนาดใหญ่ อย่างไรก็ตาม “ทอนทีนแบบออนไลน์” ก็มีความเสี่ยงเช่นกัน เนื่องจากผู้คนสามารถลงทะเบียน โดยใช้ตัวตนปลอมได้ และนั่นเป็นสาเหตุที่ทำให้ชาวแคเมอรูนบางคน ใช้ระบบทอนทีนแบบดั้งเดิม เพราะพวกเขาสามารถพบปะกันได้ และมันเป็นความสัมพันธ์ที่มากกว่าแค่เรื่องเงิน.
เลนซ์ซูม
เครดิตภาพ : AFP
