โครงการศิลปินแห่งชาติเริ่มต้นปี 2527 และมีการคัดเลือกศิลปินแห่งชาติสาขาต่าง ๆ ในปี 2528 เจ้าของเรื่องคือกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) มีศิลปินแห่งชาติมาแล้วทั้งหมด 221 คน นายสุชาติ สวัสดิ์ศรี ได้เป็นศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ (เรื่องสั้นและกวีนิพนธ์) ในปี 2554 ก็เป็นเวลา 1 ทศวรรษพอดิบพอดี
แต่จู่ๆ ก็มีข่าว คกก.วัฒนธรรมแห่งชาติ ที่มีเนติบริกร (เดอะแมนฟอร์ออลซีซั่น) นายวิษณุ เครืองาม รองนายกฯ เป็นประธาน มีมติเอกฉันท์เมื่อ 19 ส.ค.ให้ปลดนายสุชาติ ออกจากการเป็นศิลปินแห่งชาติ หลังมีข่าวลือมาเป็นระยะ ๆ ก่อนหน้านี้ กำลังรอประกาศทางการและเหตุผลที่ใช้ปลดกันอยู่
แต่เมื่อย้อนไปดูคำประกาศเกียรติคุณของพี่สุชาติ (ขออนุญาตเรียกพี่) 1 หน้ากระดาษ A4 บอกคุณลักษณะเด่นและสำคัญตอนหนึ่งว่า….ได้สร้างคุณูปการอย่างยิ่งแก่วงการนักเขียน นักอ่านและวงวรรณกรรมด้วยบทบาทของบรรณาธิการมืออาชีพที่ได้เปิดเผยความจริงแก่สังคม ติดอาวุธทางปัญญาให้แก่คนรุ่นใหม่ ปลูกฝังอุดมการณ์ในเรื่องสิทธิเสรีภาพ มนุษยธรรมและความกล้าต่อสู้กับความอยุติธรรม “เขาได้จุดความคิดแก่คนหนุ่มสาวในการแสวงหาความหมายและคุณค่าของชีวิตตลอดจนใส่ใจในโลกและสังคมที่ตนดำรงอยู่”
อีกตอนหนึ่ง…นายสุชาติ สวัสดิ์ศรี เป็นเสาหลักแห่งวงวรรณกรรมร่วมสมัยของไทยมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน สร้างงาน สร้างคนและสร้างกระแสวรรณกรรม ยืนหยัดความเป็นตัวของตัวเองที่ไม่ถูกผลักคลอนด้วยอำนาจใด ๆ มาตลอดเวลากว่า 4 ทศวรรษ
แล้วที่สุดเสาหลักก็ถูกหักชนิดไม่ไยดี มีรายงานข่าวว่า จงใจเล่นงานในข้อหา “มีความประพฤติที่ไม่เหมาะสม” ซึ่งมีการประกาศเพิ่มในราชกิจจาฯ ไปเมื่อ 21 พ.ค 63 ราวกับเตรียมการไว้ก่อน?!?
ศิลปินแห่งชาติ 221 คน ยังไม่เคยมีใครโดนปลด นี่จึงเป็นครั้งแรกและคนแรกที่กลายเป็นเหยื่อของข้ออ้าง “ความประพฤติที่ไม่เหมาะสม” ซึ่งไม่รู้มาตรฐานคืออะไร แต่เป็นที่รับรู้กันทั่วโลก ว่า พี่สุชาติยืนหยัดในอุดมการณ์ประชาธิปไตย ต่อต้านการปฏิวัติปล้นอำนาจและความอยุติธรรมตลอดมา พูดตรง ๆ เป็นฝ่ายตรงข้าม คสช. ที่เขียน รธน. อัปยศมาสืบทอดอำนาจจนถึงปัจจุบันนั่นล่ะ ทั้งพูดทั้งเขียนด่าเผด็จการ สนับสนุนขบวนการต่อสู้ของคนรุ่นใหม่ จนถูก “แบล็กลิสต์” เป็นพวกชังชาติ
พี่สุชาติไม่มีเรื่องเสื่อมเสียไม่ว่าส่วนตัวส่วนรวม ไม่ได้คดโกงฆ่าแกงใคร มีก็แต่การดำรงคงมั่นตามคำประกาศเกียรติคุณอย่างไม่เปลี่ยนแปร ไม่ถูกผลักคลอนด้วยอำนาจใด ๆ มากว่า 5 ทศวรรษ ทำไมกลับกลายเป็นความ “ผิดมหันต์” เลยหรือ ตรงข้ามสิ่งที่แสดงออกคือการ รักษาเกียรติภูมิของศิลปินแห่งชาติ ต่างหาก มิใช่หรือ
โดยเฉพาะในยุคที่มีแต่พวกแสวงหาลาภยศตำแหน่ง พร้อมพลีตัวรับใช้อำนาจฉ้อฉล คนอย่างนี้จึงหายากยิ่ง ที่จริงดูรายชื่อข้าราชการและอดีต ขรก. ที่เป็น กก.ก็ไม่แปลกนัก แต่มันแปลกที่หากเอาเหตุผล ฝักใฝ่การเมืองเป็นตัวตั้ง อ้าว แล้วศิลปินแห่งชาติที่สนับสนุนเผด็จการเต็มสูบ ชี้หน้าประณามคนนั้นคนนี้ว่า “ชังชาติ” สร้างความแตกแยกเห็น ๆ ทำไมไม่โดนล่ะ จะได้ยุติธรรมทั่วหน้า
คุณค่าของศิลปิน ไม่ได้อยู่ที่ผลงานที่สั่งสมมาจนเป็นที่ยอมรับของประชาชนหรือ อยู่ที่ห้ามคิดต่าง ต้องอวยเผด็จการไม่ลืมหูลืมตาอย่างนั้นหรือ ก็ถ้าเป็นแบบนี้ รางวัลนี้ ก็ไม่มีเกียรติยศหรอก และนับแต่นี้เลิกเอาภาษีประชาชนมาเป็นเงินรางวัลและสวัสดิการเถอะ เราคนหนึ่งที่ไม่ยินยอม
การจงใจปลด สุชาติ สวัสดิ์ศรี ออกจากศิลปินแห่งชาติครั้งนี้ จึงเป็นความอัปยศอดสูและสร้างรอยด่างให้แก่ คกก. ที่ออกมตินี้อย่างที่สุด พวกท่านไม่ละอายแก่ใจกันบ้างเลยหรือ.
————————
ดาวประกายพรึก
