ภาวะองคชาตแข็งค้าง เป็นการแข็งตัวขององคชาตเป็นเวลานานกว่าปกติหลายชั่วโมง การแข็งตัวของอวัยวะเพศผิดปกตินี้ อาจมีการแข็งตัวบางส่วนหรือทั้งหมดขององคชาต และอาจไม่ได้เกิดจากการกระตุ้นทางเพศ ภาวะองคชาตแข็งค้างแบ่งเป็นสองประเภทคือ มีการขาดเลือดและไม่มีการขาดเลือด ดังนั้นภาวะองคชาตแข็งค้างที่มีการขาดเลือดเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์
แม้ว่าโดยทั่วไป ภาวะองคชาตแข็งค้าง เป็นภาวะที่ไม่พบบ่อย แต่มักเกิดขึ้นบ่อยในผู้ป่วยบางกลุ่ม เช่น ผู้ป่วยโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว เป็นสิ่งจำเป็นที่ภาวะองคชาตแข็งค้างต้องได้รับการรักษาโดยทันที เพื่อป้องกันความเสียหายของเนื้อเยื่อที่อาจส่งผลให้ไม่สามารถมีหรือคงการแข็งตัวของอวัยวะเพศได้ อาจเรียกว่าเป็นโรคหย่อนสมรรถภาพทางเพศ
โรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว (Sickle Cell Disease : SCD) หรือเป็นโรคทางพันธุกรรมที่ทำให้เม็ดเลือดแดงไม่สมบูรณ์ ส่งผลให้เม็ดเลือดมีอายุสั้นและแตกสลายได้ง่าย จนเกิดเป็นภาวะเลือดจางในที่สุด โดยผู้ป่วยมักมีอาการเหนื่อยล้า อ่อนเพลีย ตาเหลือง และตัวเหลือง บางรายอาจมีอาการที่เป็นอันตรายอื่น ๆ ร่วมด้วย ภาวะองคชาตแข็งค้างมักส่งผลกระทบต่อผู้ชายในวัย 30 ปีขึ้นไป แต่สามารถเริ่มได้ในวัยเด็กสำหรับผู้ชายที่เป็นโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว
อาการองคชาตแข็งค้าง อาการภาวะองคชาตแข็งค้าง แตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับประเภทของภาวะองคชาตแข็งค้าง ว่าเป็นภาวะองคชาตแข็งค้างชนิดขาดเลือดหรือชนิดไม่ขาดเลือด
ภาวะองคชาตแข็งค้างชนิดขาดเลือด ภาวะองคชาตแข็งค้างชนิดขาดเลือด อาจเรียกอีกอย่างว่า ภาวะองคชาตแข็งค้างชนิดแบบเลือดไหลต่ำ เป็นผลมาจากเลือดไม่สามารถไหลออกจากหลอดเลือดดำขององคชาตได้ หรือมีปัญหากับการหดตัวของกล้ามเนื้อเรียบภายในเนื้อเยื่อแข็งตัวขององคชาต ภาวะองคชาตแข็งค้างชนิดขาดเลือด เป็นภาวะแข็งตัวของเลือดที่พบได้ค่อนข้างบ่อยที่สุด ประมาณร้อยละ 95 ของผู้ชายที่เกิดภาวะองคชาตแข็งค้างทั้งหมด และจำเป็นต้องได้รับการรักษาพยาบาลทันที เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากการได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอต่อเนื้อเยื่อองคชาต
อาการและอาการแสดง ได้แก่ การแข็งตัวขององคชาตเป็นเวลานานมากกว่าสี่ชั่วโมง หรือไม่เกี่ยวข้องกับความสนใจหรือการกระตุ้นทางเพศ องคชาตแข็งแต่ปลายหรือหัวองคชาตอาจนิ่มได้ ความเจ็บปวดที่อวัยวะเพศเลวลงเรื่อย ๆ
———————
ศ.นท.ดร.นพ.สมพล เพิ่มพงศ์โกศล
