สิ่งที่เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดวิกฤติในขณะนี้คือ การปิดกั้นท่าเรือเชื้อเพลิงหลักของประเทศโดยแก๊งอาชญากรรมติดอาวุธ เมื่อเดือน ก.ย. ที่ผ่านมา ซึ่งนำไปสู่การขาดแคลนน้ำมันเบนซินและน้ำมันดีเซล อีกทั้งยังเป็นการขัดขวางการขนส่งส่วนใหญ่ของประเทศ จนทำให้เกิดการขาดแคลนสินค้าพื้นฐาน รวมถึงน้ำสะอาดด้วย
การปิดกั้นดังกล่าวนำโดยกลุ่มแก๊งอาชญากรรมที่เรียกว่า “จี 9” ซึ่งควบคุมหลายพื้นที่ภายในและรอบ ๆ กรุงปอร์โตแปรงซ์ โดยที่นายจิมมี่ “บาร์บีคิว” เชริเซียร์ ผู้นำของกลุ่ม เป็นอดีตเจ้าหน้าที่ตำรวจที่ตกเป็นเป้าหมายของการคว่ำบาตรจากกระทรวงการคลังสหรัฐ สำหรับบทบาทของเขาในการสังหารหมู่เมื่อปี 2561
เมื่อวันที่ 12 ก.ย .ที่ผ่านมา กลุ่มจี 9 ขุดสนามเพลาะด้านนอกทางเข้าหลักของท่าเรือเชื้อเพลิงวาร์เรอซ์ พื่อประท้วงนายกรัฐมนตรีอาเรียล อ็องรี ผู้นำเฮติ ที่ประกาศว่ารัฐบาลจะลดเงินอุดหนุนเชื้อเพลิง โดยบาร์บีคิว กล่าวว่า ราคาเชื้อเพลิงที่สูงขึ้นจะเป็นการทำร้ายชาวเฮติ พร้อมกับเรียกร้องให้อ็องรีลาออกจากตำแหน่ง
อนึ่ง แก๊งในเฮติขยายการควบคุมอาณาเขตของประเทศนับตั้งแต่การลอบสังหาร นายโฌเวเนล โมอิส อดีตประธานาธิบดีของเฮติ เมื่อปี 2564 ซึ่งเหตุการณ์ข้างต้นทำให้เกิดสุญญากาศทางการเมือง และ อ็องรี ได้นั่งตำแหน่งผู้นำประเทศตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา แม้ว่ารัฐธรรมนูญจะกำหนดว่า ต้องมีประธานาธิบดีและนายกรัฐมนตรีก็ตาม
กระนั้น เฮติตกอยู่ในวิกฤติทางการเมืองก่อนเหตุการณ์ลอบสังหารเสียด้วยซ้ำ เนื่องจากทางการไม่สามารถจัดการเลือกตั้งตามกำหนดในปี 2562 ได้ อย่างไรก็ดี ถึงแม้ว่าเฮติจะไม่รัฐสภาที่ดำเนินการได้อีกต่อไป เพราะสมาชิกสภานิติบัญญัติต่างหมดวาระลงแล้ว แต่มีเพียงไม่กี่คนที่เชื่อว่า การเลือกตั้งสามารถจัดขึ้นภายใต้สถานการณ์ในปัจจุบันได้
การขาดแคลนเชื้อเพลิงทำให้กิจกรรมทางเศรษฐกิจส่วนมากของประเทศชะงักงัน อีกทั้งโรงพยาบาลหลายแห่งต้องปิดทำการ เนื่องจากไม่มีเชื้อเพลิงสำหรับเครื่องกำเนิดไฟฟ้าดีเซล ยิ่งไปกว่านั้น การก่อความไม่สงบยังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง และการประท้วงต่อต้านรัฐบาลก็กลายเป็นการปล้นสะดม
ด้าน นายอันโตนิโอ กูเตร์เรส เลขาธิการสหประชาชาติ (ยูเอ็น) เสนอให้มีการส่ง “กองกำลังเคลื่อนที่เร็ว” เพื่อเผชิญหน้ากับแก๊งอาชญากรรม และเปิดท่าเรือเชื้อเพลิงอีกครั้ง ขณะที่ สหรัฐ และเม็กซิโก เสนอภารกิจด้านความมั่นคงที่นำโดย “ประเทศพันธมิตรที่ไม่เปิดเผยชื่อ” ซึ่งสิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นหลังจากที่เฮติขอความช่วยเหลือทางทหารจากนานาชาติ
แม้ว่าประเทศพันธมิตรต่าง ๆ ซึ่งรวมไปถึง แคนาดา และสหรัฐ ให้คำมั่นว่าจะมอบความช่วยเหลือด้านความมั่นคงให้กับเฮติ แต่พวกเขาไม่ได้เสนอให้มีการส่งทหารแต่อย่างใด ในขณะที่ บาฮามาส กล่าวว่า จะมีการส่งทหาร หากถูกขอให้ทำเช่นนั้น
ทั้งนี้ ประเทศส่วนใหญ่มักจะระมัดระวังเกี่ยวกับการมีส่วนร่วมทางทหาร เนื่องจากกองกำลังรักษาเสถียรภาพของยูเอ็นที่ปฏิบัติการในเฮติระหว่างปี 2547-2560 นั้น ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักในหลายเรื่อง ซึ่งรวมถึงการระบาดของอหิวาตกโรคด้วย.
เลนซ์ซูม
