จากกรณีข้อร้องเรียนเกี่ยวกับเรื่องการจัดสวัสดิภาพสัตว์ในสถานที่จำหน่ายสัตว์เลี้ยงที่ไม่เหมาะสม เพราะที่ผ่านมามีการร้องเรียนจากนักท่องเที่ยวทั้งในประเทศและต่างประเทศ รวมทั้งประชาชนผู้พบเห็น เกี่ยวกับสถานที่จำหน่ายสัตว์เลี้ยงดำเนินการด้านต่าง ๆ ไม่สมควรและเพื่อเป็นการป้องกันโรคที่อาจจะเกิดจากสถานที่จำหน่ายสัตว์เลี้ยงนั้น เมื่อวันที่ 18 ธันวาคม 2563 ที่ผ่านมา มีการเผยแพร่ประกาศราชกิจจานุเบกษา ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่องการจัดสวัสดิภาพสัตว์ในสถานที่จำหน่ายสัตว์เลี้ยง พ.ศ.2563 ซึ่งเป็นการอาศัยอำนาจตามความในมาตรา 4 และมาตรา 22 แห่งพระราชบัญญัติป้องกันการทารุณกรรมและการจัดสวัสดิภาพสัตว์ พ.ศ.2557 ประกาศดังกล่าวจะมีผลบังคับใช้เมื่อพ้น 180 วัน นับแต่วันประกาศในราชกิจจานุเบกษาคือวันที่ 16 มิถุนายน 2564 เป็นต้นไป
ดร.สาธิต ปรัชญาอริยะกุล เลขาธิการและผู้อำนวยการสมาคมป้องกันการทารุณสัตว์แห่งประเทศไทย (TSPCA) ได้แสดงความคิดเห็นว่า ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ดังกล่าวสืบเนื่องจากผู้มีส่วนเกี่ยวข้องหลายภาคส่วนร่วมช่วยกันผลักดัน โดยเฉพาะกรมปศุสัตว์และกองสวัสดิภาพสัตว์และสัตวแพทย์บริการ เป็นเจ้าภาพหลัก ในการยกร่างประกาศดังกล่าว เพื่อเป็นการยกระดับและคุ้มครองการจัดสวัสดิภาพสัตว์ในสถานที่จำหน่ายสัตว์เลี้ยงโดยสาระสำคัญของประกาศฉบับนี้ ครอบคลุมถึงสถานที่ที่มีการซื้อ ขาย แลกเปลี่ยน หรือจ่ายแจกสัตว์เลี้ยง เพื่อประโยชน์ในทางการค้า รวมถึงสถานที่อาศัยของสัตว์เลี้ยงที่จำหน่าย ทั้งที่อยู่ในเวลาและนอกเวลาทำการด้วย โดยให้เจ้าของสัตว์เลี้ยงในสถานที่จำหน่ายสัตว์เลี้ยงได้รับการเลี้ยงหรือดูแลให้สัตว์อยู่ในสภาวะที่เหมาะสม มีสุขภาพอนามัยที่ดี มีที่อยู่ อาหารน้ำอย่างเพียงพอ เช่น
การจัดการด้านอาหารและน้ำ ต้องจัดให้สัตว์ได้รับอาหารและน้ำที่สะอาด ในปริมาณและคุณภาพที่เหมาะสม สถานที่และภาชนะเก็บอาหารสัตว์ต้องป้องกันการปนเปื้อนจากสัตว์พาหะ ต้องสะอาด สมบูรณ์ ปลอดภัยอยู่เสมอ การจัดการด้านที่พักอาศัยและสิ่งแวดล้อม โดยสถานที่จำหน่ายสัตว์เลี้ยง ต้องมีสภาพแวดล้อมที่ถูกสุขลักษณะ กรณีมีสัตว์เลี้ยงป่วยหรือสงสัยว่าป่วยด้วยโรคติดเชื้อหรือบาดเจ็บ ต้องนำาสัตว์ไปรักษาตามกฎหมายว่าด้วยวิชาชีพการสัตวแพทย์โดยทันที
การจัดการด้านการแสดงพฤติกรรมตามธรรมชาติ ต้องจัดที่อยู่อาศัยและอุปกรณ์ขั้นพื้นฐานที่เหมาะสมกับการแสดงออกซึ่งพฤติกรรมตามธรรมชาติของสัตว์เลี้ยง จัดให้มีการกระตุ้นการมองเห็น กลิ่น เสียง สิ่งแวดล้อม และจัดช่วงเวลาและพื้นที่ให้สัตว์เลี้ยงได้ออกกำลังกายหรือพักผ่อนอย่างเหมาะสมตามความจำเป็น
การจัดการด้านสภาวะจิตใจ เจ้าของต้องดูแลมิให้สัตว์เลี้ยงของตนได้รับความเครียด หวาดกลัว เจ็บป่วย ทุกข์ทรมาน โดยไม่มีเหตุอันสมควร เช่น สัตว์ได้รับการปฏิบัติที่เหมาะสมทั้งจากมนุษย์และสัตว์เลี้ยงอื่น ไม่ปล่อยให้สัตว์ทำร้ายกัน ไม่ฝึกหรือลงโทษด้วยการอดน้ำหรืออาหาร เป็นต้น
ทั้งนี้เพื่อประโยชน์ในการจัดสวัสดิภาพสัตว์เลี้ยงในสถานที่จำหน่ายสัตว์เลี้ยง เจ้าของต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ เช่น มีหลักฐานการได้มาซึ่งสัตว์เลี้ยงที่จะจำหน่ายให้สามารถตรวจสอบได้เมื่อมีการจำหน่ายสัตว์เลี้ยงต้องมีการบันทึกข้อมูลการจำหน่ายสัตว์เลี้ยง และเก็บบันทึกไว้อย่างน้อย 1 ปี นับจากวันที่ส่งมอบสัตว์ที่จำหน่าย ไม่จำหน่ายสัตว์เลี้ยงที่พิการและสัตว์เลี้ยงที่เป็นโรคติดต่อเพื่อวัตถุประสงค์ทางการค้า เว้นแต่เป็นการส่งมอบให้เพื่อเป็นการสงเคราะห์สัตว์เลี้ยงที่ไม่สามารถจำหน่ายและเจ้าของสัตว์เลี้ยงไม่ประสงค์ดูแลต่อ ต้องโอนกรรมสิทธิ์ให้เจ้าของใหม่ที่สามารถจัดสวัสดิภาพได้อย่างเหมาะสม มีการจัดการขยะมูลฝอย สิ่งปฏิกูล รวมถึงซากสัตว์ สารคัดหลั่งสารปนเปื้อน จากสัตว์เลี้ยงอย่างเหมาะสมตามหลักสุขาภิบาล มีมาตรการรองรับเหตุฉุกเฉินที่มีผลกระทบต่อการจัดสวัสดิภาพสัตว์ในสถานที่จำหน่ายสัตว์เลี้ยง เป็นต้น
ซึ่งถ้าเจ้าของสัตว์เลี้ยงในสถานที่จำหน่ายสัตว์เลี้ยง จงใจไม่ปฏิบัติตามประกาศฉบับนี้ อาจจะมีโทษตามกฎหมายการจัดสวัสดิภาพสัตว์ได้ สำหรับผู้ที่สนใจในรายละเอียดเพิ่มเติม สามารถติดต่อสอบถามได้ที่กองสวัสดิภาพสัตว์และสัตวแพทย์บริการ กรมปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ อีเมล vetservice.did.go.th โทรศัพท์ 0-2653-4444 ต่อ 4191.
