น.ส.สุดาวรรณ หวังศุภกิจโกศล รมว.วัฒนธรรม กล่าวว่า ตามที่กระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) ได้ประกาศการยกระดับเทศกาลประเพณีไปสู่ระดับชาติและนานาชาติ ของสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัด ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 โดย จ.ชัยภูมิ ได้รับการคัดเลือกเทศกาลประเพณีเพื่อยกระดับชาติและนานาชาติ คือ ประเพณีบุญกระธูปออกพรรษา จ.ชัยภูมิ ระหว่างวันที่ 13-16 ต.ค. 2567 ณ ที่ว่าการอำเภอหนองบัวแดง อ.หนองบัวแดง จ.ชัยภูมิ ซึ่งการจัดงานประเพณีบุญกระธูปออกพรรษา เกิดจากความร่วมมือระหว่างสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดชัยภูมิ กระทรวงวัฒนธรรม จ.ชัยภูมิ และ อ.หนองบัวแดง จัดงานอย่างยิ่งใหญ่ โชว์อัตลักษณ์งานบุญกระธูป ประเพณีโดดเด่นของ อ.หนองบัวแดง ด้วยพิธีเปิดสุดยิ่งใหญ่ ชมขบวนแห่ศิลปวัฒนธรรม และต้นกระธูปใหญ่ยักษ์ นอกจากนี้ กิจกรรมตลอดการจัดงานวันที่ 13-16 ต.ค. 2567 ประกอบด้วย การรำถวายพระยาภักดีชุมพล จำนวน 1,500 คน การประกวดต้นกระธูปโบราณ การแข่งขัน “NBD to be number 1 contest 2024” การประกวดเต้นรำเข้าจังหวะย้อนยุค และการประกวดสวดมนต์หมู่ ทำนองสรภัญญะ และการแสดงศิลปวัฒนธรรมจากศิลปินชื่อดัง โดยในส่วนของ วธ. ร่วมบูรณาการนำกิจกรรมส่งเสริมงานวัฒนธรรมมากมาย ได้แก่ กิจกรรมอบรมพัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์ทางวัฒนธรรม อาทิ ต้นกระธูปจิ๋ว ปิ่นปักผม พวงกุญแจ กระเป๋า กิจกรรมถนนสายกระธูป (กระธูปหรรษา) กิจกรรมจัดนิทรรศการองค์ความรู้ประเพณีบุญกระธูป และกิจกรรมรำกระธูปบูชา โดยวิทยาลัยนาฏศิลป์นครราชสีมา สุดตระการตา
โดยประเพณีนี้เกิดจากภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่น ในเขต อ.หนองบัวแดง การแห่กระธูปเป็นคติความเชื่อโดยมองว่าเป็นการสร้างความร่มเย็นอันยิ่งใหญ่ใต้ร่มพระพุทธศาสนา โดยต้นกระธูปเป็นสัญลักษณ์แทนต้นหว้า ต้นไม้ประจำชมพูทวีป มีบันทึกไว้ในหนังสือฎีกาพระมาลัยสูตรว่า ลักษณะของต้นกระธูปมีความยาวประมาณ 50 โยชน์ มีกิ่งใหญ่ 4 กิ่ง แผ่ออกไป 4 ทิศทาง กว้างเป็นมณฑลทั้งได้ 100 โยชน์ อันสื่อความหมายถึง พระพุทธศาสนานี้เป็นที่ร่มเย็นแก่สรรพสัตว์ทั้งหลาย เปรียบเอาต้นกระธูปนี้จุดแล้วย่อมส่งกลิ่นหอมฟุ้งขจรขจายไปยังทิศต่างๆ ทำให้เกิดความสุข เป็นคุณค่าทางจิตใจ และเพื่อบูชาองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ในวาระที่พระองค์เสด็จลงมาจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ภายหลังจากเสด็จขึ้นไปโปรดพระพุทธมารดา
สำหรับต้นกระธูป ทำจากขุยมะพร้าวมาผสมกับฝุ่นผงหอมของใบอ้ม ใบเนียม ใบปอสา แล้วห่อด้วยกระดาษเข้ารูปยาวเหมือนธูป นำกระดาษสีมาตัดแปะเป็นลวดลายให้สวยงาม ส่วนใหญ่นิยมแบบลายไทยเช่นเดียวกับลายมัดหมี่ แล้วนำธูปที่ได้มาติดกับดาวที่ทำจากใบลาน มามัดติดกับคันไม้ไผ่ที่มีลักษณะคล้ายคันเบ็ด แล้วเอาไปเสียบไว้กับแกนไม้ไผ่ที่เตรียมไว้ ความสูงประมาณ 3-5 เมตร หรือมากกว่านั้น ขึ้นทรงคล้ายฉัตร พร้อมกับเอาลูกดุมกา ลักษณะคล้ายส้ม แต่มีเปลือกแข็งมาผ่าเป็นสองซีก ใส่น้ำมันพืชลงไปแล้วขวั้นด้ายเป็นรูปตีนกา เพื่อจุดไฟให้แสงสว่างใต้ต้นกระธูป แต่ในระยะหลังเริ่มมีการนำธูปสำเร็จรูปมาใช้แทนเพื่อความสะดวก ประเพณีแห่บุญกระธูป มีความสอดคล้องกับความเป็นมาของประเพณีฮีตสิบสอง ซึ่งถือเอาช่วงก่อนวันออกพรรษา 3 วัน คือ ขึ้น 12-15 ค่ำ เดือน 11 ของทุกปี ก่อนเทศกาลจะเริ่ม ผู้นำชุมชนร่วมกับชาวบ้าน จะจัดทำต้นกระธูปเพื่อจุดถวายพุทธบูชา ต้นกระธูปมีหลากหลายขนาด ขนาดเล็กมีความสูงไม่เกิน 3 เมตร ขนาดใหญ่มีความสูงไม่เกิน 6 เมตร
