วัคซีนโรคฝีดาษลิง ในต่างประเทศเรามีวัคซีน แต่ไม่ใช่สำหรับฝีดาษลิงโดยตรง และได้นำมาใช้สำหรับป้องกันโรคฝีดาษลิงด้วย ซึ่งมีข้อบ่งชี้สองประการคือ การให้วัคซีนก่อนมีการสัมผัสคือการให้การป้องกันล่วงหน้าซึ่งเหมาะกับบุคลากรทางการแพทย์ที่ต้องปฏิบัติหน้าที่สัมผัสผู้ป่วยจำนวนมาก กลุ่มที่มีความเสี่ยงเช่น กลุ่มชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย รวมถึงกลุ่มคนที่มีคู่นอนหลายคน อาจถูกพิจารณาให้วัคซีนก่อนการมีโอกาสสัมผัสติดเชื้อโรคฝีดาษลิง การให้วัคซีนหลังมีการสัมผัสเช่นบุคคลที่ไปใกล้ชิดกับคนที่เป็นฝีดาษลิงมาแล้ว ภายในสี่วันเพื่อป้องกันไม่ให้เป็นฝีดาษลิงได้ หรือในกรณีที่สัมผัสโรคมาเกินสี่วันแล้ว และให้วัคซีนในช่วงวันที่ 5 ถึงวันที่ 14 มีข้อมูลว่าไม่สามารถป้องกันได้ 100% แต่ลดความรุนแรงได้
ยาต้านไวรัสรักษาโรคฝีดาษลิง การรักษาโรคฝีดาษลิงนั้นเป็นการดูแลแบบประคับประคองเป็นหลัก ซึ่งหมายถึงการจัดการอาการและการดูแลรักษาทางการแพทย์เพื่อแก้ไขภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น สำหรับยาต้านไวรัสได้รับการรับรองสำหรับฝีดาษในต่างประเทศ และประเทศไทยได้รับการบริจาคยาต้านไวรัสดังกล่าวมาจำนวนหนึ่ง ยาต้านไวรัสดังกล่าวเป็นยารับประทานเช้า-เย็น ข้อบ่งชี้การให้ยาต้านไวรัสได้แก่ ผู้ป่วยภูมิคุ้มกันบกพร่องผู้ป่วยติดเชื้อเอชไอวี ผู้ป่วยมีภูมิคุ้มกันต่ำ เช่น ผู้ป่วยโรคมะเร็ง และผู้ป่วยโรคฝีดาษลิงเองที่มีรอยโรครุนแรงเช่น ผื่นหรือตุ่มฝีมีขนาดใหญ่มากหรืออุดตันหลอดลมหรือทวารหนัก
การป้องกันโรคฝีดาษลิงด้วยตนเองถือว่าเป็นพื้นฐานที่สำคัญ 1.งดเว้นการมีเพศสัมพันธ์กับคนแปลกหน้า 2.งดเว้นการมีเพศสัมพันธ์กับคนที่มีตุ่มหรือมีฝีที่เราสงสัยว่าจะเป็นฝีดาษลิง 3.การปฏิบัติพื้นฐานของการป้องกันการติดเชื้อโรคคือล้างมือบ่อย ๆ ใส่หน้ากากอนามัย หลีกเลี่ยงการไปที่แออัด
บทสรุป การกลับมาของโรคฝีดาษลิงในประเทศไทย เป็นสัญญาณหรือเครื่องเตือนใจว่าโรคติดเชื้ออุบัติใหม่สามารถก่อให้เกิดความท้าทายที่สำคัญในโลกที่เชื่อมโยงถึงกัน ประเทศไทยของเราต้องร่วมมือกับประชาคมโลกและดำเนินการทันทีเพื่อควบคุมการแพร่กระจายของโรคฝีดาษลิงและป้องกันการระบาดใหญ่ ความตระหนักรู้ด้านสาธารณสุข การเฝ้าระวัง และการแทรกแซงตั้งแต่เนิ่น ๆ ถือเป็นสิ่งสำคัญในการลดความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับโรคติดเชื้อที่อุบัติซ้ำนี้ ถึงเวลาที่จะจัดการกับการกลับมาของโรคฝีดาษลิงแล้ว เพื่อปกป้องทั้งคนไทยและประชากรโลก.
—————————–
ศ.น.ท.ดร.นพ.สมพล เพิ่มพงศ์โกศล
