เศษผ้าผ้าทอมือ หรือเศษผ้าไหม ที่ไม่ได้ใช้แล้วสามารถนำมาเพิ่มมูลค่าได้ด้วยการนำมาสร้างสรรค์ทำเป็นพวกเครื่องประดับต่าง ๆ ได้หลายชนิด ไม่ว่าจะเป็น ต่างหู สร้อยคอ สร้อยข้อมือ กิ๊บติดผม หรือพวงกุญแจ ฯลฯ ที่สำคัญสามารถสร้างสรรค์ทำเป็นอาชีพสร้างรายได้ได้น่าสน ซึ่งวันนี้ทีม “ช่องทางทำกิน” ก็มีข้อมูล “เครื่องประดับจากเศษผ้าทอ–ผ้าไหม” มานำเสนอให้ลองพิจารณากัน…
มืด-รวีวรรณ ขนาดนิด ทายาทที่เข้ามาสืบทอดดูแล ร้านสุนทรีผ้าไทย และศูนย์หัตถกรรมพื้นบ้านโบราณหาดเสี้ยวผู้ที่จะมาให้ข้อมูลในวันนี้ โดยเจ้าตัวเล่าว่า…สุนทรีผ้าไทย เริ่มก่อตั้งมาในปี 2537 เป็นส่วนหนึ่งของชุมชนไทยพวนบ้านหาดเสี้ยว อ.ศรีสัชนาลัย จ.สุโขทัย ซึ่งเป็นผู้สืบทอดภูมิปัญญาด้านการทอผ้าและวิถีชีวิตไทยพวน ที่มีมานานกว่า 200 ปี โดย ครูสุนทรี วิชิตนาค ครูภูมิปัญญาไทย และ ครูศิลป์ของแผ่นดิน เป็นผู้จัดตั้งศูนย์การเรียนภูมิปัญญาไทยและสร้าง “เฮือนไทยพวนโบราณบ้านหาดเสี้ยว” ไว้เป็นแหล่งเรียนรู้ แก่เยาวชน นักท่องเที่ยวและผู้ที่สนใจ นอกจากนั้นยังมีผลิตภัณฑ์จากผ้าทอมือ ผ้าซิ่นตีนจก ทั้งแบบอนุรักษ์และร่วมสมัยจำหน่ายภายใต้แบรนด์ “สุนทรี” รวมทั้งยังมีกิจกรรมให้กับนักท่องเที่ยวได้ร่วมลงมือทำ เพื่อให้เห็นคุณค่าและได้รับประสบการณ์ใหม่ ๆ จากการได้ลงมือทำด้วยตัวเอง
หลังจากที่เข้ารับช่วงต่อกิจการร้าน สุนทรีผ้าไทย ก็ได้ต่อยอดธุรกิจพัฒนาผ้าทอตีนจก ออกแบบสร้างสรรค์ให้สินค้าหลากหลาย โดยนำผ้าทอมาประยุกต์เป็นเครื่องใช้ตกแต่งบ้าน และเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน ปัจจุบันสุนทรีผ้าไทยไม่ได้มีเพียงแค่ผ้าทอตีนจกเท่านั้น แต่ยังมีสินค้าที่นำผ้าทอตีนจก ผ้าไหม มาสร้างสรรค์ทำเป็นสินค้าประเภทต่าง ๆ เช่น เสื้อผ้า กระเป๋า ของตกแต่งบ้าน หมวก ผ้าพันคอ ผ้าห่ม ผ้าคลุ่มไหล่ เป็นต้น ที่สวยงามประณีตและมากมายด้วยประโยชน์ใช้สอย จากนั้นก็ได้มีการต่อยอดเป็นแบรนด์ชื่อ “SUNTRE3” มีการพัฒนาและสร้างสรรค์งานให้มีความร่วมสมัย ให้สามารถนำมาใช้ในชีวิตประจำวันสำหรับคนรุ่นใหม่ได้ โดยเน้นใช้เทคนิคการทอผ้าแบบดั้งเดิมมาประยุกต์ และออกแบบร่วมกับนักออกแบบทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ เพื่อขยายตลาด สู่ตลาดต่างประเทศ
“การนำผ้าทอมือไปทำการตัดเย็บเป็นสินค้าต่าง ๆ ทำให้มีเศษผ้าเหลือ ก็เกิดความเสียดายจึงคิดว่าน่าจะนำเศษผ้าทอมือนั้นมาสร้างสรรค์ให้เกิดมูลค่าได้ จึงนำเอาเศษผ้าทอมือ เศษผ้าไหม ที่เหลือจากการตัดเย็บมาสร้างสรรค์ทำเป็น ต่างหู พวงกุญแจ สร้อยข้อมือ จำหน่ายให้กับนักท่องเที่ยว รวมทั้งยังนำมาทำเป็นกิจกรรมที่ศูนย์เรียนรู้ให้กับนักท่องเที่ยวได้ทดลองทำงานจากเศษผ้าทอนี้อีกด้วย“ รวีวรรณกล่าว
ทุนเบื้องต้น สำหรับการทำเครื่องประดับจากเศษผ้าทอนั้น ขึ้นอยู่ที่ขนาดของธุรกิจส่วนใหญ่ก็จะเป็นค่าวัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ทำงานชิ้นนี้
ทุนวัสดุ อยู่ที่ประมาณ 70-80% จากราคา ซึ่งราคาขาย ต่างหู พวงกุญแจ สร้อยข้อมือ กิ๊บติดผม มีราคาตั้งแต่ 79-189 บาท ราคาขึ้นอยู่กับประเภท และรูปแบบของชิ้นงาน
วัสดุอุปกรณ์ ประกอบด้วย เศษผ้าทอ, เศษผ้าไหม, เครื่องปั๊มกระดุม, ห่วงพวงกุญแจ, ก้านต่างหู, ด้าย, พู่สีต่าง ๆ …อุปกรณ์หลัก ๆ ที่ใช้ทำก็มีประมาณนี้ ซึ่งหาซื้อได้ตามร้านงานฝีมือทั่ว ๆ ไป
ขั้นตอนการทำ…ต่างหูจากเศษผ้าทอ
เริ่มจากนำเศษผ้าทอไปทำการตัดให้ได้ขนาด พอดีกับขนาดของกระดุมที่จะนำมาใช้หุ้มได้แล้วก็นำกระดุมและเศษผ้าทอมือที่เตรียมไว้ไปเข้าเครื่องปั๊มกระดุม ก็จะได้กระดุมที่หุ้มด้วยผ้าทอมือมาเตรียมไว้ ขั้นตอนการทำพู่ ก็ให้นำเส้นฝ้ายสีต่าง ๆ ตามที่ต้องการมาทำการพันรอบแกน ซึ่งความยาวพู่ขึ้นอยู่กับความยาวของแกน ส่วนขนาดพู่ ขึ้นอยู่กับจำนวนเส้นฝ้ายที่พัน เมื่อได้ขนาดที่ต้องการแล้ว ทำการมัดด้านบนให้แน่นและทำการตัดห่วงด้านที่ไม่ได้มัดเท่านี้ก็จะได้พู่จากเส้นฝ้าย
หลังจากที่เตรียมอุปกรณ์ทุกอย่างไว้เรียบร้อยแล้วก็เริ่มทำการทำชิ้นงานต่างหูได้ทันที โดยทำการเลือกด้ายสีตามที่ต้องการมาร้อยใส่เข็มเย็บผ้า จากนั้นก็นำเลือกพู่ตามสีที่ต้องการมาทำการร้อยใส่เป็นอันดับแรกแล้วร้อยตามด้วยลูกปัด เสร็จแล้วก็ร้อยตามด้วยกระดุมที่หุ้มด้วยผ้าทอหรือผ้าไหม และร้อยตามด้วยลูกปัด เสร็จแล้วก็นำไปใส่กับขอต่างหูทำการยึดให้แน่นหนา ทำเหมือนกันอีกข้าง เท่านี้ก็จะได้ต่างหูตามที่ต้องการ
หากสนใจ ผลิตภัณฑ์ผ้าทอมือ หรือต้องการไปศึกษาภูมิปัญญาผ้าตีนจกก็แวะเวียนไปได้ที่ ร้านสุนทรีผ้าไทย ศูนย์หัตถกรรมพื้นบ้านโบราณหาดเสี้ยว ตั้งอยู่ที่ ต.หนองอ้อ อ.ศรีสัชนาลัย จ.สุโขทัย หรือเข้าดูได้ทาง เฟซบุ๊ก : suntree-thai.comหรือเฟซบุ๊ก : Suntre3 หรือเข้าไปดูที่ www.suntreethai.com, www.suntreestyle.com
บดินทร์ ศักดาเยี่ยงยงค์ : รายงาน
