และยังมีหนัง Hollywood อีกมากมายในยุคนั้นที่ถูกนักการตลาดจากบริษัทยาสูบยักษ์ใหญ่สนับสนุนและแทรกแซง จนกลายเป็นวัฒนธรรมที่ส่งอิทธิพลไปทั่วโลก จนขยายยอดขายและสร้างกำไรให้ธุรกิจนี้ได้อย่างมหาศาลในเวลานั้น อย่างไรก็ตาม ในทางกลับกัน “นิโคตินกับควันบุหรี่” ได้ทำร้ายสุขภาพผู้สูบ และผู้ใกล้ชิดที่สูดดมควันบุหรี่มือสอง จนกลายเป็นโรคมะเร็ง โรคปอด และทำร้ายสุขภาวะอื่น ๆ โดยนอกจากทำร้ายสุขภาพแล้ว ยังมีผลต่อเศรษฐกิจของผู้สูบ ตั้งแต่เสียเงินซื้อบุหรี่มาเผา จนถึงค่ารักษาพยาบาลในบั้นปลายชีวิต นี่ยังไม่รวมงบประมาณรัฐที่ต้องเพิ่มเข้าไปในระบบสาธารณสุข และภาระงานที่เพิ่มขึ้นของคุณหมอและพยาบาล
ทั้งนี้ ไม่เพียงบริษัทยาสูบยักษ์ใหญ่จะแทรกแซงแบบเนียน ๆ ด้วยกลยุทธ์การตลาดที่กระตุ้นยอดขายจากภาพยนตร์ ทีวี โฆษณา และสื่อประชาสัมพันธ์ต่าง ๆ แล้ว การขยายตลาดจากผู้ผลิตในประเทศ ยักษ์ใหญ่ในตะวันตกก็ยังมีการแทรกแซงผ่านระบบการค้าเสรี ภาษี การเมือง รัฐสภา สถานทูต และหอการค้าด้วย ดังนั้นการต่อสู้กับมือที่มองไม่เห็น จึงนับเป็นมหากาพย์สงครามสุขภาวะ
ในปัจจุบันประเทศไทยได้การยอมรับจากเครือข่ายสุขภาวะโลกว่า ไทยเป็นหนึ่งในประเทศต้นแบบที่มีกลไกควบคุมการจำหน่ายและใช้ยาสูบได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ปัจจุบันสงครามยาสูบได้เปลี่ยนรูปแบบจากบุหรี่ธรรมดามาสู่ยุคบุหรี่ไฟฟ้า และนวัตกรรมยาสูบที่ทันสมัย ดูดง่าย ที่บางชนิดมีกลิ่นและรสชาติถูกใจวัยรุ่น โดยได้มีงานวิจัยมากมายที่แอบสนับสนุนจากมือที่มองไม่เห็นว่ามีพิษภัยน้อยกว่าบุหรี่แบบเดิม และมือที่มองไม่เห็นนี้ ก็กำลังแทรกแซงระบบราชการและการเมือง เพื่อเปิดตลาดเสรีให้กับบุหรี่แบบใหม่ที่เรายังไม่รู้เท่าทัน
ในขณะเดียวกัน ผู้แทนจากองค์กรอนามัยโลกก็ได้แวะมาเยี่ยมเยียนเมืองไทย และมาเป็นสักขีพยานในการร่วมลงนามใน MOU ระหว่าง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล และ WHO-FCTCในความร่วมมือจัดตั้ง “ศูนย์ความรู้สำหรับมาตรา 5.3 ของกรอบอนุสัญญาว่าด้วยการควบคุมยาสูบขององค์กรอนามัยโลก” ขึ้นในประเทศไทย โดยมี รศ.เกศินี วิฑูรชาติ ศ.นพ.บรรจง มไหสวริยะ และ ดร.แอนเดรียน่า บลังโค มาร์คิโซ ร่วมลงนาม
และในงานนี้ยังมี ศ.นพ.ประกิต วาทีสาธกกิจ ประธานมูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ มาร่วมวงบรรยายเรื่องประวัติศาสตร์การต่อสู้กับมือที่มองไม่เห็น ที่กดดันเราด้วยกลไกนานาชาติ ด้วยการค้าเสรี การตลาด และการทูต จนเราพ่ายแพ้ ถอยร่นมาโดยตลอด แต่ในระหว่างที่เราถอยร่นมานั้น เราก็สร้างความเข้มแข็งของเครือข่าย จนผลักดันพระราชบัญญัติควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ พ.ศ. 2560 และล่าสุดก็คือกฎหมายควบคุมบุหรี่ไฟฟ้า เพื่อสู้กลับ แต่อีกไม่นาน มือที่มองไม่เห็นนี้ ก็คงจะเปิดเกมรุกอีกครั้งในวาระการเปลี่ยนผ่านสู่รัฐบาลใหม่ ที่ส่งสัญญาณว่า…มหากาพย์สงครามครั้งใหม่เริ่มต้นแล้ว.
