“ผศ.นพ.ศิระ เลาหทัย” แพทย์ผู้เชี่ยวชาญศัลยศาสตร์ทรวงอกเฉพาะทางด้านการผ่าตัดส่องกล้องในช่องทรวงอก โรงพยาบาลวชิรพยาบาล ระบุว่า แม้ว่า “ปอด” เป็นอวัยวะที่มีเนื้อที่ขนาดใหญ่ เวลาเกิด “จุดที่ผิดสังเกต” แต่มักจะไม่แสดงอาการ การจะรู้ได้ก็ต้องมีการตรวจสุขภาพสม่ำเสมอ เมื่อพบความผิดปกติก็จะได้ทำการรักษาได้ทัน ซึ่งวิธีการรักษาจะขึ้นอยู่กับปัญหาที่เกิดขึ้น เช่น เนื้องอกชนิดที่ไม่เป็นมะเร็ง และเป็นมะเร็งปอด หรือโรควัณโรค แต่หลัก ๆ คือการรักษาด้วยการผ่าตัด
ทั้งนี้การผ่าตัดที่ได้รับความนิยมคือการ “ผ่าตัดผ่านกล้อง” โดยตัดออกแค่ก้อนหรือทั้งกลีบ ขึ้นกับชนิดของก้อนเนื้อและตัวโรคตามดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษา ซึ่งการผ่าตัดส่องกล้องจะทำให้แผลมีขนาดเล็กมากและสามารถลดผลข้างเคียงที่จะเกิดขึ้น
“ปอดเป็นอวัยวะสำคัญหลักที่ทำหน้าที่หายใจ ประกอบด้วยถุงลมหลายล้านถุง การที่เราตัดปอดบางส่วนมักไม่มีผลกระทบต่อการหายใจ แต่ก่อนผ่าตัดทุกครั้งต้องประเมินสมรรถภาพปอดก่อน เพื่อทดสอบว่าเราสามารถทนการตัดปอดได้มากน้อยขนาดไหน”
สำหรับภาวะแทรกซ้อนอื่น เช่น ภาวะเลือดออกจากแผลผ่าตัด การติดเชื้อของแผลผ่าตัดและความเสี่ยงจากการดมยาสลบนั้นพบได้น้อยมาก อัตราการเกิดไม่ต่างจากการผ่าตัดด้วยการดมยาสลบชนิดอื่น ๆ และการเตรียมผู้ป่วยโดยการตรวจร่างกายและสุขภาพก่อนเข้ารับการผ่าตัดจะช่วยลดความเสี่ยงที่จะเกิดขึ้นได้
ภายหลังการผ่าตัด ควรงดกิจกรรมเดินทางด้วยเครื่องบินหรือกิจกรรมดำน้ำลึก เพราะการผ่าตัดย่อมทิ้งร่องรอยแผลบริเวณผิวของปอดได้ ซึ่งการทำกิจกรรมดังกล่าวจะมีผลต่อความดันในช่องอก อาจทำให้เกิดรอยปริบริเวณผิวปอดที่ได้รับการผ่าตัดได้ จึงควรหลีกเลี่ยงการขึ้นเครื่องบินหรือดำน้ำลึกเป็นเวลา 1 เดือนหลังการผ่าตัด
ผศ.นพ.ศิระ ยังบอกอีกว่า ปัจจุบันการผ่าตัดนั้นมีหลากหลายแบบ ถึงแม้หลักการจะคล้าย ๆ กัน แต่อุปกรณ์ที่ใช้หรือเทคนิคในการผ่าตัดมีความแตกต่างกัน การผ่าตัดแบบเปิดมักจะใช้เครื่องขนาดที่มือจับได้ มีบาดแผลขนาดใหญ่ ต้องใช้เครื่องไปถ่างขยายแผลบริเวณซี่โครงเพื่อเข้าไปทำการผ่าตัดปอด แต่การผ่าตัดด้วยการส่องกล้องศัลยแพทย์จะมีแต่เครื่องมือที่ใส่เข้าไประหว่างช่องซี่โครงแทนขอบเขตการให้บริการการผ่าตัดผ่านกล้องหรือที่เรียกว่า Video Assisted Thoracoscopic Surgery (VATS)
แม้การผ่าตัดส่องกล้องปอดค่อนข้างมีความหลากหลาย เทคนิคเริ่มตั้งแต่การผ่าตัดแบบ 3-4 จุด จนมาถึงปัจจุบันที่มีการผ่าตัดส่องกล้องปอดโดยเทคโนโลยีขั้นสูงแบบจุดเดียว หรือที่เรียกว่า Uniportal video assisted thoracoscopic surgery คือ การผ่าตัดผ่านกล้อง ขนาด 3.5 เซนติเมตรแบบจุดเดียว โดยอุปกรณ์ทั้งหมดจะเข้าไปอยู่ในช่องเดียวและมองผ่านทางจอวีดิทัศน์ขณะทำการผ่าตัด โดยเป้าหมายนี้ทำเพื่อหลีกเลี่ยงการเจาะผ่านหลายจุดและทำลายเนื้อเยื่อร่างกายให้น้อยที่สุด ซึ่งทำให้ผู้ป่วยไม่ต้องพักฟื้นเป็นเวลานาน สำหรับผู้ที่กำลังจะเข้ารับการผ่าตัดปอดหรือพบเจอก้อนที่ปอด สนใจสามารถเข้ามาปรึกษาได้ที่เพจเฟซบุ๊ก “ผ่าตัดปอด” โดยนายแพทย์ศิระ หรือสอบถามข้อมูลได้ที่ line id : @lungsurgeryth หรือเข้าไปศึกษาข้อมูลได้ที่ https://siradoctorlung.com
อภิวรรณ เสาเวียง
