ทีนา วอล์เคอร์ เดวิส พนักงานอาวุโสของห้องสมุด ดอยช์ พับลิค ในเมืองเบนด์ รัฐออริกอน เป็นคนเล่าเรื่องราวของพัสดุไปรษณีย์ที่ทำให้เจ้าหน้าที่บรรณารักษ์ประจำห้องสมุด อดทึ่งไม่ได้
ซองพัสดุนี้มาถึงห้องสมุดดอยช์ฯ ในช่วงต้นเดือน ม.ค. ที่ผ่านมา ต้นทางนั้นมาจากเมืองซีแอตเทิล รัฐวอชิงตัน เมื่อเปิดซองออกดูก็พบว่าเป็นหนังสือที่พ้นกำหนดส่งคืนมาแล้วหลายสิบปี ชื่อว่า ‘The Hockey Trick’ เขียนโดย สกอตต์ คอร์เบตต์ มีเนื้อหาเกี่ยวกับทีมแข่งขันฮอกกี้น้ำแข็ง ตีพิมพ์ในปี ค.ศ. 1974
นอกจากนี้ ยังมีจดหมายเขียนด้วยลายมือและเช็คมูลค่า 20 ดอลลาร์สหรัฐ (ราว 680 บาท) ซึ่งระบุว่า เป็นเงินบริจาคจากผู้ที่ส่งหนังสือมาคืน
เนื้อหาในจดหมาย เป็นคำขอโทษที่ยืมหนังสือไปแล้วไม่คืนตามกำหนด ซึ่งเดิมที ควรจะส่งคืนมาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1979 และระบุว่าทางคนที่ยืมไปอาจจะจ่ายชดเชยค่าหนังสือไปแล้ว แต่ขอให้ทางห้องสมุดรับเงินที่ส่งมาให้แทนคำขอโทษไว้ด้วย
สิ่งที่ทำให้ เดวิส และเพื่อนร่วมงานรู้สึกทึ่งมาก ๆ นั้น ไม่ใช่เรื่องเงินบริจาคหรือกำหนดส่งคืนที่ล่วงเลยมาแล้วถึง 44 ปี แต่เป็นตัวหนังสือและเอกสารต่าง ๆ ที่อยู่ในนั้น เธอเปรียบเทียบว่าหนังสือเล่มนี้เป็นเหมือน ‘แคปซูลกาลเวลา’ ที่เก็บทุกอย่างไว้ในสภาพเดิม เมื่อ 40 กว่าปีก่อน ช่วยให้คนในยุคปัจจุบันได้มองเห็นภาพว่า การยืมหนังสือจากห้องสมุดสมัยก่อนเป็นอย่างไร รวมถึงบางส่วนเสี้ยวแห่งภาพชีวิตของผู้คนในยุคก่อนการมาถึงของอินเทอร์เน็ตและโซเชียลมีเดีย
เดวิส เล่าว่าหนังสือเล่มนี้มีกลิ่นของหนังสือเก่าแบบที่เรามักจะสัมผัสได้เวลาที่เข้าไปในร้านขายหนังสือมือสอง ทุกอย่างของหนังสือเล่มนี้ยังอยู่ในสภาพดี มีรายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่ทำให้มันกลายของที่ระลึกจากอดีตที่มีเสน่ห์ เช่น ป้ายราคาหนังสือที่ระบุว่าขายเล่มละ 4.95 ดอลลาร์สหรัฐ หรือเกือบ 170 บาท ซึ่งในยุคนี้ถือว่าเป็นราคาที่ถูกมาก ๆ สำหรับหนังสือปกแข็ง
ด้านในของหนังสือมีการติดซองใส่บัตรห้องสมุดเอาไว้ พร้อมด้วยบัตรแข็งสีเหลืองและสีส้ม เดวิส อธิบายว่า บัตรสีเหลืองเป็นบัตรที่บรรณารักษ์จะใส่ไว้ในซองที่ติดอยู่ด้านในหนังสือ จะมีข้อมูลบอกวันที่จะต้องคืนและชื่อผู้ยืม ซึ่งไม่อาจเปิดเผยในภาพได้
ส่วนบัตรสีส้มจะมีรายละเอียดของหนังสือ ที่อยู่ของห้องสมุด ข้อความที่ปั๊มไว้ซึ่งระบุวันส่งคืนว่าคือวันที่ 25 เมษายน ค.ศ. 1979 ตัวบัตรมีรอยปรุ ซึ่งเป็นรหัสที่บรรณารักษ์ใช้ตรวจสอบข้อมูลจากเครื่องอ่านรหัส ก่อนหน้าที่จะมีการนำคอมพิวเตอร์มาใช้งานอย่างเต็มรูปแบบ
หลังจากได้รับหนังสือ เดวิส ก็เก็บหนังสือและรายละเอียดเหล่านี้ ไว้เพื่อรอโอกาสเหมาะที่จะเผยแพร่ จนกระทั่งมาถึงวันที่ 8 มี.ค. ที่ผ่านมา ซึ่งอยู่ในระหว่าง “สัปดาห์ของการคืนหนังสือที่ยืมไปจากห้องสมุด” จัดขึ้นตั้งแต่วันที่ 5-11 มี.ค. 2566 เธอนำภาพถ่ายหนังสือและบัตรยืมไปโพสต์ลงบนเฟซบุ๊กเพจของห้องสมุด พร้อมเขียนเล่าเรื่องราวการได้รับหนังสือเล่มนี้ โดยย้ำว่า ห้องสมุดไม่คิดเงินค่าปรับที่ไม่ได้ส่งหนังสือตามกำหนด แต่จะต้องจ่ายชดเชย ถ้าผู้ยืมทำหนังสือหายเท่านั้น
เดวิส หวังว่าหนังสือเล่มนี้จะเป็นเหมือนเครื่องย้อนสู่วันวาน เมื่อครั้งที่ห้องสมุดยังคงเป็นสถานที่ที่ปลอดภัยให้คนรุ่นเยาว์ ได้ใช้ความคิดและจินตนาการได้อย่างเสรี เธอยังคงเชื่อว่า ห้องสมุดคือสถานที่สำหรับทุกคน ไม่ว่าจะเป็นใคร ทำอาชีพอะไร หรือมีฐานะทางบ้านเป็นอย่างไร โดยไม่มีกำแพงใด ๆ ขวางกั้น และเป็นสถานที่แห่งอิสรภาพอย่างแท้จริง.
แหล่งข้อมูล : Yahoo!Lifestyle
เครดิตภาพ : Facebook / deschuteslibrary
