ฤดูหนาวนอกจากสภาพอากาศจะมีความโดดเด่น ความสวยงามของ “ดอกไม้” หลากหลายสีสันที่ทยอยผลิบานยังเป็นอีกมนต์เสน่ห์ เติมบรรยากาศฤดูหนาวมีชีวิตชีวา เป็นจุดหมายให้กับการเดินทางเที่ยวชม ใกล้ชิดธรรมชาติ…
ดอกไม้ที่กำลังบานสะพรั่งหลายชนิดยังบอกเล่าการมาถึงของฤดูกาล เล่าเรื่องน่ารู้จากธรรมชาติ ทั้งนี้ ชวนลัดเลาะชมทุ่งดอกไม้ในธรรมชาติ ชมสีสันความงามดอกไม้ป่า ดอกไม้เด่นที่ออกดอกทักทายตลอดช่วงหน้าหนาว โดย มานพ ผู้พัฒน์ นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการพิเศษ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ให้ความรู้ พารู้จักดอกไม้ พรรณไม้ที่สร้างสีสันให้กับฤดูกาลว่า ดอกไม้ที่กำลังออกดอกสวยงาม ไม่ว่าจะเป็นทุ่งดอกไม้ในธรรมชาติ หรือแปลงปลูก ช่วงเวลานี้ให้ความสดชื่น เติมเสน่ห์ให้กับฤดูกาลได้อย่างโดดเด่น เป็นโอกาสสำหรับเที่ยวชมธรรมชาติ
ทุ่งดอกไม้ในธรรมชาติ จะมีความหลากหลายของชนิดดอกไม้ เป็นดอกไม้ป่าที่ออกดอกตามฤดูกาลซึ่งเป็นธรรมชาติอย่างแท้จริงโดยแต่ละภูมิภาค แต่ละฤดูกาลจะมีความสวยงามของดอกไม้ ออกดอกหมุนเวียนให้ชมตลอดปี สำหรับ ดอกไม้ในช่วงฤดูหนาว ทุ่งดอกไม้ที่ออกดอกสวยงามเป็นพื้นที่กว้าง ที่มักเป็นจุดหมายการเที่ยวชม ที่สร้างความประทับใจได้รับการกล่าวถึง ดุสิตา สร้อยสุวรรณา หนึ่งในดอกไม้ป่าที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ ช่วงปลายฝนต้นหนาว ปลายเดือนตุลาคมถึงเดือนกุมภาพันธ์ ขึ้นตามภูเขาหินทราย โดยในพื้นที่ภาคอีสานพบได้ค่อนข้างมาก
“ดุสิตา สร้อยสุวรรณา ในธรรมชาติมักขึ้นผสมรวมกันเป็นทุ่งบนลานหิน โดยดอกสีม่วงคือ ดุสิตา ส่วนดอกสีเหลือง คือ สร้อยสุวรรณา และถ้าสังเกตในทุ่งดอกไม้จะเห็นดอกไม้เล็ก ๆ สีสันสวยอย่าง ทิพเกสร ขึ้นแซม ฯลฯ โดยไม้เหล่านี้ เป็นไม้กินแมลง
นอกจากนี้มี หญ้าหัวหงอก หรือดอกกระดุมเงิน มีกระดุมทอง มีจอกบ่วาย หรือบางครั้งพบต้นหม้อข้าวหม้อแกงลิง มีกล้วยไม้ดินขึ้นผสมกัน ฯลฯ ซึ่งให้ความหลากหลาย สวยงาม แปลกตา ทั้งมีแง่มุมธรรมชาติให้ศึกษา ได้ใกล้ชิดกับธรรมชาติ โดยสถานที่ที่ได้รับความนิยมชมทุ่งดอกไม้ธรรมชาติดังกล่าวมีหลายสถานที่ ดังเช่น ป่าดงนาทาม อุทยานแห่งชาติผาแต้ม วนอุทยานนํ้าตกผาหลวง จังหวัดอุบลราชธานี เป็นต้น”
ความน่าสนใจของดอกไม้ในกลุ่มนี้ นอกจากมีสีสันสวยงามน่าชม โดยเฉพาะเวลาต้นไม้ขึ้นพร้อมกันเป็นทุ่งกว้างและด้วยที่ ไม้กินแมลงเหล่านี้มีขนาดต้นไม่ใหญ่ มีความสูงไม่มาก และดอกมีขนาดเล็ก การถ่ายภาพเพื่อให้ได้ภาพน่าประทับใจ นอกจากถ่ายระยะใกล้ การถ่ายมุมต่ำ หรือถ่ายเห็นบรรยากาศทุ่งดอกไม้กว้างไกลเป็นอีกมุมภาพที่น่าสนใจ
“จากที่กล่าวดอกไม้เหล่านี้จะขึ้นตามลานหินทราย ชมได้นับแต่ปลายฝนต้นหนาว โดยช่วงเดือนธันวาคม อากาศมีความแห้ง อาจได้ชมดอกไม้ลดน้อยลง บางชนิดแห้งลงและทิ้งเมล็ดไว้ โดยถึงช่วงฤดูฝนจะกลับมางอกงาม สร้างต้น สร้างใบ และเมื่อถึงปลายฤดูฝน อากาศเริ่มเย็นความชื้นลดน้อยลงก็จะสร้างดอก และรอเวลาออกดอกให้ได้ชมกันในช่วงฤดูหนาว”
นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการพิเศษ คุณมานพ ให้มุมมองเพิ่มอีกว่า อีกความน่าสนใจคือ ไม้เหล่านี้เป็นไม้กินแมลงที่ขึ้นอยู่ในระบบนิเวศที่เฉพาะ โดยลานหินทรายนั้นแทบจะไม่มีดินอยู่เลย เป็นลานหินที่จะมีแค่ทรายเป็นชั้นบาง ๆ ต้นไม้แทบจะขึ้นไม่ได้ ถึงหน้าแล้งก็ค่อนข้างแห้งแล้ง ร้อน และดินค่อนข้างเป็นกรด ไม่มีสารอาหารเพียงพอ ทำให้พืชที่มีความเฉพาะที่ มีความทนต่อสภาพแล้งอย่างพืชกลุ่มนี้ขึ้นอยู่ได้ โดยหาอาหารด้วยการดักจับแมลง ทำให้เป็นระบบนิเวศที่เฉพาะอย่างหนึ่ง โดยส่วนนี้ ส่งต่อการเรียนรู้ธรรมชาติ เรียนรู้พืชพันธุ์ไม้ ระบบนิเวศ เรียนรู้ความเฉพาะของสิ่งมีชีวิตที่เจริญเติบโตในพื้นที่ลักษณะนี้ เป็นต้น
ในพื้นที่ลานหินทราย บางที่จะมี ต้นกระดุมเงิน กระดุมทองขึ้นสวยงาม อย่างเช่น ทุ่งโนนสน อุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง จังหวัดพิษณุโลก เป็นแหล่งเที่ยวชมทุ่งดอกไม้ธรรมชาติที่สมบูรณ์และสวยงาม บริเวณนี้มีพันธุ์ไม้กลุ่มพืชกินแมลงขึ้นผสมอยู่ อีกทั้งในพื้นที่สูงในป่าสนความชื้นและอากาศที่ต่าง ๆ ไป จะได้ชมความสวยงามของกล้วยไม้ดิน อย่าง เหลืองพิศมร เป็นต้น
นอกจากนี้ในเขตภูเขาสูง ทุ่งดอกไม้แบบอัลไพน์ จะมีความหลากหลายทางพันธุ์พืชอยู่มาก อย่างเช่น บริเวณยอดภูหลวง ซึ่งมีความสูงใกล้เคียงกับภูกระดึง แต่สภาพอากาศจะมีความชื้น มีสวนหินและทุ่งดอกไม้ มีพวกไม้พุ่มไม้ล้มลุก มีหญ้า และกล้วยไม้ดินขึ้นผสม มีความหลากหลายที่มากไปกว่าทุ่งหญ้าทั่วไป โดยในเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติจะได้พบกับ กุหลาบพันธุ์ปี มีกล้วยไม้ดิน ไลเคน ฯลฯ ทยอยออกให้ชมในช่วงฤดูหนาว
“ดอกไม้ที่จะได้ชมจะมีความหลากหลาย จะให้บรรยากาศสวยงามของธรรมชาติที่ต่างออกไป มีไม้พุ่มอย่างกุหลาบพันธุ์ปี คำแดง คำขาว ฯลฯ มีไม้อิงอาศัยเกาะอยู่บนหิน กิ่งไม้ ขึ้นผสมกัน ให้สีสันที่หลากหลาย โดยดอกไม้จะทยอยออกนับแต่ช่วงปลายฝนต้นหนาวไปถึงประมาณเดือนมีนาคม”
อีกจุดหนึ่งที่มีความสวยงามความสมบูรณ์ ดอยเชียงดาว ที่นี่มีพันธุ์ไม้หลากหลายโดยจะทยอยหมุมเวียนออกดอกให้ชมสลับกันไป อย่างเช่น ฮ่อมดอย โดยฮ่อมดอยดอกจะมีสีม่วง หญ้าดอกลาย ลักษณะดอกเล็กขึ้นเป็นกระจุกเป็นช่อ ขึ้นตามซอกหิน อีกทั้งมีความสวยงามของ ชมพูพิมพ์ใจ ให้ชม โดยต้นไม้ดังกล่าวเป็นไม้พุ่มถึงไม้ต้นขนาดเล็ก หรือ กุหลาบพันธุ์ปี หรือคำขาว เวลาที่ออกดอก จะออกดอกสะพรั่ง ออกเป็นช่อใหญ่สวยงาม ทั้งนี้ กุหลาบพันธุ์ปีสามารถชมได้ในหลายสถานที่ อย่างเช่นที่ ดอยอินทนนท์ จะมีทั้งดอกสีแดง ดอกสีขาว ฯลฯ โดยที่นี่ถ้าเป็นช่วงฤดูที่ดอกไม้ยังไม่ออกจะเห็นความเขียวขจี แต่เมื่อใดที่ดอกไม้เริ่มผลิบานจะเห็นสีสันความหลากหลายของดอกไม้สวยแปลกตาที่ต่างออกไป
ดอกไม้ที่จะได้ชมกันในช่วงฤดูหนาว จากที่กล่าวมีความหลากหลาย ทั้งมีความต่างกันไปในแต่ละพื้นที่ นักวิชาการป่าไม้ชำนาญการพิเศษ หัวหน้าฝ่ายพืชสมุนไพรและพฤกษศาสตร์พื้นบ้าน คุณมานพ ให้มุมมองเพิ่มอีกว่า การเที่ยวชมดอกไม้ช่วงเวลานี้มีทางเลือกได้หลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับความชื่นชอบความสนใจ อย่างเช่น ถ้าชอบการเข้าถึงง่าย ชอบในลักษณะบึงนํ้า ในหน้าหนาวมี บัวแดง โดยจะออกดอกให้ชมช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี โดยช่วงฤดูนี้จะออกมาก อย่างเช่นที่ บึงหนองหานอำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี ที่นี่จะพร้อมใจออกดอกบานเป็นท้องทุ่งบัวแดง
นอกจากได้ชมสีสันสวยจากดอกบัว ยังมีพืชนํ้าซึ่งเป็นไม้กินแมลง สาหร่ายข้าวเหนียว ซึ่งมีดอกสวยสีเหลืองเล็ก ๆ ขึ้นแซมแทรกอยู่ เป็นอีกความงามของธรรมชาติ โดยเวลาที่สาหร่ายข้าวเหนียวออกดอกเยอะ ๆ จะเหมือนกับทุ่งดุสิตาเช่นกัน แต่จะมีความต่างแปลกตาออกไปคือเกิดขึ้นในนํ้า ไม่ได้ขึ้นบนลานหินที่มีความชื้น
นอกจากนี้ในพื้นที่ ทะเลน้อย จังหวัดพัทลุง ก็มีความสวยงามของ ทะเลบัวแดง ให้ชมและก็มีสาหร่ายข้าวเหนียวที่มีสีสันต่างออกไป โดยจะมี ดอกสีชมพูและดอกสีเหลือง ขึ้นผสมไปกับบัวแดง ส่วนช่วงเวลาออกดอกชมความงามของดอกไม้จะเป็นช่วงหลังปีใหม่ไปแล้ว โดยช่วงที่นํ้าหลากมาในช่วงฤดูฝน ช่วงที่ภาคใต้มีฝนตก เมื่อฝนเริ่มลด นํ้าจะใส ขณะเดียวกันพืชนํ้าต่าง ๆ เจริญเติบโตเต็มที่ ถ้าได้ชมจะเห็นความสวยงามของธรรมชาติ เห็นสาหร่ายสวยงาม ใบบัว ดอกบัวบานสดชื่น ฯลฯ เป็นอีกช่วงจังหวะที่เหมาะกับการดูพันธุ์ไม้นํ้า ชมความงามของทุ่งดอกไม้ในลักษณะนี้ เป็นต้น
ทุ่งดอกไม้ในธรรมชาติ ด้วยที่เป็นดอกไม้ขนาดเล็ก มีความบอบบาง และอ่อนไหวต่อการเหยียบย่ำ การเข้าชมด้วยความเข้าใจ เดินในเส้นทางที่กำหนด และปฏิบัติตามระเบียบข้อกำหนด สิ่งเหล่านี้มีความสำคัญต่อการรักษาพืชพันธุ์ไม้ รักษาความสวยงาม ความสมบูรณ์ธรรมชาติ และจากที่กล่าวทุกฤดูกาลมีดอกไม้สีสันสวยให้ชม
นอกจากทุ่งดอกไม้ในธรรมชาติ ในรูปแบบการปลูกสร้าง ตกแต่งสถานที่เป็นทุ่งดอกไม้ก็มีความน่าสนใจ ให้ความตระการตา ทั้งยังเป็นจุดหมายเช็กอิน เป็นแลนด์มาร์คสถานที่ท่องเที่ยว สร้างสีสัน สร้างโอกาสรายได้ให้กับชุมชน เป็นอีกส่วนหนึ่งที่บอกเล่ามนต์เสน่ห์ดอกไม้หน้าหนาว…
ดอกไม้ที่เติมสีสันบรรยากาศสดชื่นความมีชีวิตชีวา สร้างเสน่ห์ให้ฤดูกาล และสร้างการเรียน การดูแลรักษ์ธรรมชาติ.
พงษ์พรรณ บุญเลิศ
ภาพ : มานพ ผู้พัฒน์
