ลิเธียม เป็นแร่ธาตุซึ่งพบได้มากในชิลี, อาร์เจนตินา และโบลิเวีย แต่เนื่องจากมันเป็นส่วนประกอบสำคัญของแบตเตอรี่ที่ใช้ในรถยนต์ไฟฟ้า และในขณะที่โลกกำลังพยายามเลิกใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล อุปสงค์, การผลิต และราคาของลิเทียม จึงพุ่งสูงขึ้นอย่างมาก เช่นเดียวกับความคาดหวังของชุมชนต่าง ๆ ใกล้โรงงานลิเทียม ซึ่งมีผู้คนจำนวนมากอาศัยอยู่ในความยากจน

ชิลีเริ่มการสกัดลิเทียมเมื่อปี 2527 และเป็นผู้นำในภาคส่วนนี้ ส่วนหนึ่งเป็นเพราะปริมาณน้ำฝนที่ต่ำ และการแผ่รังสี ซึ่งช่วยเร่งกระบวนการระเหยให้เร็วขึ้น ทว่ากฎหมายชิลีทำให้บริษัทต่าง ๆ ได้รับสัมปทานจากรัฐบาลได้ยาก เนื่องจากนายพลออกุสโต ปิโนเชต์ อดีตผู้นำเผด็จการของชิลี ประกาศว่าโลหะดังกล่าวเป็น “ทรัพยากรเชิงกลยุทธ์” สำหรับการใช้ผลิตระเบิดนิวเคลียร์

Euronews

แม้ในไตรมาสแรกของปีนี้ เงินช่วยเหลือของลิเทียมที่มีต่อกองทุนสาธารณะจะแซงหน้าโลหะสำคัญของชิลีอย่างทองแดง เป็นครั้งแรก แต่ต้นทุนด้านสิ่งแวดล้อมเริ่มเพิ่มมากขึ้น และชาวบ้านกลัวว่าจะมีสิ่งที่เลวร้ายกว่านี้ตามมา

ในปีนี้ การศึกษาในวารสาร Proceedings of the Royal Society B พบความเชื่อมโยงระหว่างการทำเหมืองลิเทียมกับการลดลงของนกฟลามิงโก 2 สายพันธุ์ นอกจากนั้น เมื่อปี 2556 การตรวจสอบไซต์งานของบริษัทลิเทียมแห่งหนึ่งพบว่า สัดส่วนต้นคารอบในพื้นที่ราว 1 ใน 3 ตาย ซึ่งการศึกษาในภายหลังชี้ว่ามันอาจมีสาเหตุมาจากการขาดแคลนน้ำ

สำหรับอาร์เจนตินา ทะเลเกลือของจังหวัดฮูฮุยคือแหล่งทรัพยากรลิเทียมที่ใหญ่เป็นอันดับสองของโลก ร่วมกับจังหวัดใกล้เคียงอย่างซัลตา และคาตามาร์คา

เนื่องจากข้อจำกัดในการสกัดที่มีแค่เล็กน้อย และการจัดเก็บภาษีเพียง 3% เท่านั้น อาร์เจนตินาจึงกลายเป็นผู้ผลิตลิเทียมอันดับ 4 ของโลก จากเหมือง 2 แห่งในประเทศ และด้วยโครงการใหม่อีกหลายสิบโครงการที่ทำงานร่วมกับบริษัทของสหรัฐ, จีน, ฝรั่งเศส, เกาหลีใต้ และบริษัทในประเทศ อาร์เจนตินาหวังว่าการผลิตลิเทียมจะแซงชิลีได้ภายในปี 2573

ถัดขึ้นไปทางเหนือของจังหวัดฮูฮุยประมาณ 300 กม. ทะเลเกลือของโบลิเวียมีลิเทียมมากกว่าที่ไหน ๆ ซึ่งคิดเป็นสัดส่วนถึง 1 ใน 4 ของทรัพยากรลิเทียมทั่วโลก ทว่าการสำรวจครัวเรือนกลับแสดงให้เห็นว่า ประชาชนราวครึ่งหนึ่งในภูมิภาคนี้ อาศัยอยู่ในความยากจน

ทั้งนี้ทั้งนั้น สามประเทศข้างต้นกำลังคิดทบทวนถึงการผลิตแบตเตอรี่ หรือแม้แต่การสร้างรถยนต์ไฟฟ้า เพื่อเป็นแนวทางในการเปลี่ยนผลประโยชน์จากลิเทียมตามธรรมชาติ ให้กลายเป็นการปฏิวัติอุตสาหกรรมสมัยใหม่.

เลนซ์ซูม

เครดิตภาพ : GETTY IMAGES