เมื่ออายุมากขึ้น การทำงานของทุกอวัยวะของร่างกายก็อยู่ในภาวะถดถอย เกิดปัญหาโรคเรื้อรังตามมาจำนวนมาก อย่าง “ภาวะสมองเสื่อม” จัดเป็นปัญหาทางสาธารณสุขที่สำคัญของประเทศ ที่พบในผู้สูงอายุ และมีแนวโน้มมากขึ้นเรื่อย ๆ ซึ่งปัญหาดังกล่าว นอกจากสร้างความยากลำบากในการใช้ชีวิตของผู้สูงอายุแล้ว ยังกระทบกับความสัมพันธ์ รวมถึงส่งผลต่อระดับสังคมและเศรษฐกิจของประเทศ
พญ.บุษกร โลหารชุน ผู้อำนวยการสถาบันเวชศาสตร์สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ กรมการแพทย์ ระบุว่า ผู้ป่วยที่มีภาวะสมองเสื่อม จะมีปัญหาความจำ หลงลืม ไม่สามารถจำสิ่งใหม่ ๆ ได้ ทำให้มีปัญหาด้านพฤติกรรมและอารมณ์ตามมา เช่น อารมณ์ซึมเศร้า วิตกกังวล ปัญหาในการนอน มีอารมณ์หงุดหงิดง่าย จนเกิดพฤติกรรมรุนแรงไม่เหมาะสม เช่น การด่าทอ ตะโกน ก้าวร้าว การคิดไม่สมเหตุสมผล หรือกระทั่งอาจพบอาการทางจิต เช่น หวาดระแวง หูแว่ว เห็นภาพหลอน
ทั้งนี้ หากผู้ดูแลไม่มีความเข้าใจเรื่องนี้อาจทำให้เกิดปัญหาด้านความสัมพันธ์ได้ หากมีอาการของสมองเสื่อมรุนแรงขึ้น ผู้สูงอายุจะดูแลตนเองได้น้อยลง จนไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้แม้กระทั่งกิจกรรมในชีวิตประจำวันปกติ
อย่างไรก็ตาม เราพบว่า การทำอาหารเป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่เป็นกิจวัตรประจำวันที่ซับซ้อน ต้องอาศัยการทำงานของสมองหลายส่วน เช่น การทำงานของสมองที่เกี่ยวกับด้านการวางแผน การรู้คิด และจดจำ ตั้งแต่ข้อมูลวิธีการเตรียมทำอาหาร ส่วนประกอบของอาหาร รวมถึงการประกอบอาหารอย่างเป็นขั้นเป็นตอน สามารถช่วยลดความเสี่ยงภาวะสมองเสื่อมได้
“การทำอาหารจะเป็นการฝึกกระตุ้นให้ผู้สูงอายุได้มีการรู้คิด วิธีการเตรียมทำอาหาร ส่วนประกอบ การประกอบอาหาร การปรุงรสชาติเป็นกระบวนการใช้ประสาทสัมผัสในการมอง การรับรส และการได้กลิ่น ซึ่งการกระตุ้นประสาทสัมผัสหลายระบบจะเพิ่มความสามารถในการจดจำ การฝึกปฏิบัติเพิ่มความมั่นใจในการทำอาหารซึ่งเป็นการช่วยเหลือตนเอง และคงความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวันได้”
พญ.บุษกร บอกว่า ดังนั้นสถาบันเวชศาสตร์สมเด็จพระสังฆราชญาณสังวรเพื่อผู้สูงอายุ จึงนำเรื่องการทำอาหารมาปรับเป็นกิจกรรมการทำอาหาร เพื่อฝึกการใช้ประสาทสัมผัส ฝึกสมองในส่วนการวางแผน และความจำ เพิ่มความมั่นใจในความสามารถของตนในการทำกิจวัตรประจำวันที่ซับซ้อน ร่วมกับสอดแทรกเกร็ดความรู้ทางด้านโภชนาการที่เหมาะสำหรับผู้สูงอายุ
และเนื่องจากเป็นการทำแบบกิจกรรมกลุ่ม จึงสามารถเพิ่มทักษะทางสังคมแก่ผู้สูงอายุที่มักจะอยู่คนเดียวได้ด้วยเช่นกัน โดยทางสถาบันฯ จะจัดกิจกรรมดังกล่าวเดือนละ 1 ครั้ง โดยผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการสำหรับผู้สูงอายุ ณ อาคารนวัตกรรมเทคโนโลยีสุขภาพผู้สูงวัย กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข สำหรับผู้สนใจสามารถติดต่อสอบถามที่เบอร์โทรศัพท์ 0-2024-8481-7 ต่อ 108.
